Η Εθνική Γιουγκοσλαβίας αντιμετώπισε την Εθνική Κροατίας στο Ευρωμπάσκετ του 1997, για πρώτη φορά μετά τον μεταξύ τους πόλεμο σε ένα παιχνίδι.

Το ημερολόγιο γράφει 30 Ιουνίου του 1997 και η εθνική ομάδα της Γιουγκοσλαβίας είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει την Εθνική ομάδα της Κροατίας στα πλαίσια του Ευρωμπάσκετ. Η τοποθεσία είναι η πόλη της Μπανταλόνα. Είναι φορές στον αθλητισμό που ένα παιχνίδι σημαίνει πολλά παραπάνω από μία νίκη ή μία ήττα. Είναι αυτές οι φορές που ένα παιχνίδι μπορεί να έχει αντίκτυπο σε ένα ολόκληρο έθνος. Μία κόντρα δύο ομάδων με εθνικές, πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις. Συνήθως παρατηρούμε τέτοιες κόντρες στο ποδόσφαιρο αλλά για την «μεγάλη σχολή» των Πλάβι αυτές μπορούν να μεταφερθούν και στα παρκέ.

Το παρών κείμενο θα ασχοληθεί με ένα από τα σημαντικότερα παιχνίδια που έχουν γίνει στην ιστορία του Ευρωμπάσκετ. Και όχι δεν ήταν κάποιος τελικός, ούτε παιζόταν κάποιο μετάλλιο. Δεν έλαμψε κάποιο άστρο κάποιου παίκτη ούτε πρωταγωνίστησε μία ομάδα έκπληξη αλλά κρίθηκε κάτι πολύ μεγαλύτερο. Κρίθηκε η περηφάνεια δύο λαών. Σήμερα γυρνάμε τον χρόνο πίσω και κοιτάζουμε το παιχνίδι μεταξύ Γιουγκοσλαβίας και Κροατίας στο Ευρωμπάσκετ του 1997 στα απόνερα του Σερβό-Κροατικού πολέμου.

Ο πόλεμος

Ο πόλεμος της Ανεξαρτησίας της Κροατίας διεξήχθη από το 1991 μέχρι το 1995 και έληξε με νίκη της Κροατίας. Η νικήτρια πλευρά του πολέμου αποτελούταν από την σημερινή Κροατία και στη συνέχεια την σημερινή Βοσνία Ερζεγοβίνη. Κατά την διάρκεια του πολέμου υποστηρίχθηκε από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ που είχαν άμεση και καθοριστική εμπλοκή στην έκβαση του πόλεμου. Στο ηττημένο στρατόπεδο ήταν η Σερβική Δημοκρατία της Κράινα που μετά το τέλος του πόλεμου καταλύθηκε. Η Σερβική Δημοκρατία της Κράινα αποτελούταν από την Σερβική μειονότητα της σημερινής Κροατίας. Από την πλευρά της υποστηρίχθηκε κατά την διάρκεια του πολέμου από την Γιουγκοσλαβικό στρατό.

Ο πόλεμος λήγει το καλοκαίρι του 1995 με δύο καθοριστικές επιθέσεις του Κροατικού στρατού οι οποίες οδηγούν στη νίκη του. Κατά την διάρκεια των δύο τελευταίων επιθέσεων 200.000 Σέρβοι εγκατέλειψαν τα πλέον Κροατικά εδάφη για την Σερβία ως πρόσφυγες πολέμου. Αποτέλεσε η μεγαλύτερη μετακίνηση πληθυσμού στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο.

Στα πλαίσια αυτά και μόλις δύο καλοκαίρια μετά, η Εθνική ομάδα της Γιουγκοσλαβίας και η Εθνική ομάδα της Κροατίας έρχονται αντιμέτωπες για το Ευρωμπάσκετ του 1997 για πρώτη φορά μετά τον πόλεμο. Έχουν προηγηθεί τον Μάιο τού 1990, μεγάλης έκτασης επεισόδια μεταξύ των οπαδών των δύο ομάδων, έντονου εθνικιστικού χαρακτήρα, στον ποδοσφαιρικό αγώνα τού Γιουγκοσλαβικού πρωταθλήματος στο Ζάγκρεμπ, μεταξύ της Δυναμό Ζάγκρεμπ και τού Ερυθρού Αστέρα, πριν την αρχή του πολέμου.

Το παιχνίδι

Σε μία πολύ ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα και σε ένα πολύ κλειστό παιχνίδι η εθνική ομάδα της Γιουγκοσλαβίας θα επικρατήσει της εθνικής ομάδας της Κροατίας με 64-62, για το Ευρωμπάσκετ του 1997. Το ματς έγινε στα πλαίσια του δεύτερου γύρου για τον εκτεταμένο όμιλο. Το ματς μάλιστα κρίθηκε στο τελευταίο σουτ. Ο πρώην προπονητής του Παναθηναϊκού, Σάσα Τζόρτζεβιτς σκόραρε με τρίποντο, 4″ πριν το τέλος της αναμέτρησης δίνοντας το παιχνίδι στους Γιουγκοσλάβους. Με τους τελευταίους στη συνέχεια της διοργάνωσης να κατακτάνε το τρόπαιο αποκλείοντας και την Εθνική στα ημιτελικά. Οι Κροάτες από την άλλη αποκλείστηκαν στον όμιλο τερματίζοντας 11η στην διοργάνωση.

Εκτός από τον Σάσα Τζόρτζεβιτς στο παιχνίδι αυτό από πλευράς Γιουγκοσλάβων αγωνίστηκαν ο Μποντριρόγκα, που ήταν και πρώτος σκόρερ της αναμέτρησης με 10 πόντους, Τομάσεβιτς και Ρέμπρατσα. Ενώ από την πλευρά των Κροατών, από γνωστά ονόματα ξεχώρισε ο Μουλαομέοροβιτς, γνωστός από την θητεία του στο Ελληνικό πρωτάθλημα. Στον πάγκο της Γιουγκοσλαβικής ομάδας βρισκόταν ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς, ενώ ο διαιτητής του αγώνα ήταν ο Νίκος Πιτσίλκας.

Τι είχε προηγηθεί

Δεν είχε προηγηθεί όμως μόνο ο πόλεμος. Στο αμέσως προηγούμενο Ευρωμπάσκετ του 1995 στην Αθήνα που διεξήχθη λίγες μέρες μετά το τέλος του πολέμου, η Κροατία προέβη σε μία ενέργεια που σήκωσε έντονη συζήτηση. Το τέλος της διοργάνωσης βρήκε τους Γιουγκοσλάβους για άλλη μια φορά στη κορυφή. Αλλά αυτή την φορά στο βάθρο βρισκόταν και οι Κροάτες στην 3η θέση. Κατά την διάρκεια της απονομής της κούπας στους Γιουγκοσλάβους, η Εθνική ομάδα της Κροατίας κατέβηκε από το βάθρο ως ένδειξη διαμαρτυρίας. Φυσικά και όλοι συνέδεσαν αυτή την ενέργεια με τις φρέσκες πληγές που είχε αφήσει ο πόλεμος.

Ωστόσο 25 χρόνια αργότερα ο παλαίμαχος Κροάτης σέντερ, Φράνιο Αράποβιτς, δήλωσε κάτι διαφορετικό. Σε συνέντευξη σε μέσο της χώρας του, δήλωσε ότι ο πραγματικός λόγος αποχώρησης ήταν η εχθρική διαιτησία που αντιμετώπιση η Κροατία στον ημιτελικό κόντρα στην Λιθουανία του Σαμπόνις. Μάλλον πρόκειται για «σατανική σύμπτωση» ότι επέλεξαν να διαμαρτυρηθούν ακριβώς την ίδια ώρα που το μετάλλιο απονεμόταν στην τότε Γιουγκοσλαβία.

Πρόκειται για ένα από τα πιο ιστορικά παιχνίδια του θεσμού λόγω του πολέμου και του τεταμένου κλίματος της εποχής. Με σημερινά δεδομένα είναι σαν αύριο η Ρωσία να αντιμετωπίσει την Ουκρανία στο Ευρωμπάσκετ. Μπορεί κάποιος να φανταστεί την έχθρα και το μένος μεταξύ των δύο λαών και το κλίμα που μπορεί να συνοδεύει ένα τέτοιο παιχνίδι.

Κάποια παιχνίδια στον αθλητισμό ξεπερνάνε τα όρια των 4 γραμμών στο γήπεδο. Κάποιες αντιπαλότητες είναι κάτι μεγαλύτερο από «απλά μπάσκετ». Το παιχνίδι αυτό που περιγράφτηκε ήταν σίγουρα ένα από αυτά και για αυτό έχει μείνει στην ιστορία.