H τραγωδία της Σουπέργκα και η τελευταία παράσταση της «Μεγάλης Τορίνο»

Τετάρτη 4 Μαΐου 1949. Το ρολόι δείχνει 17:05 και το παγκόσμιο ποδόσφαιρο θρηνεί. Το γιατί μαθεύτηκε σε όλα τα μήκη του πλανήτη, αλλού πιο γρήγορα, αλλού πιο αργά. Η Grande Granata δεν υπήρχε πια. Το αεροπορικό δυστύχημα που σημάδεψε την Ιταλία έμελλε να αφανίσει την Τορίνο, την ασυναγώνιστη ομάδα η οποία είχε την ατυχία να αγωνίζεται σε μία εποχή χωρίς ευρωπαϊκές διοργανώσεις και τηλεόραση.

Τι ήταν η Τορίνο

Στα τέλη της δεκαετίας του ’40 οι Ιταλοί δεν είχαν και πολλά πράγματα για να είναι περήφανοι. Στον πόλεμο που είχε τελειώσει είχαν πάρει το μέρος των χαμένων. Η χώρα τους είχε υποστεί τεράστιες ζημιές και η ανάκαμψη φαινόταν μακριά.
Για ένα πράγμα δεν σήκωνε λέξη ο μέσος Ιταλός. Για την Τορίνο, την ομάδα σύμβολο μιας ολόκληρης χώρας.
Δεν ήταν μόνο το συναισθηματικό δέσιμο. Η Τορίνο είχε κερδίσει το τελευταίο πρωτάθλημα πριν την ήττα στον πόλεμο (1942-43) και τα τρία επόμενα (1945-48), ενώ βάδιζε ακάθεκτη και για το επόμενο (1948-49), αφού τέσσερις αγωνιστικές πριν το τέλος είχε τέσσερις βαθμούς περισσότερους από την Ίντερ και έξι από τη Μίλαν.
Αυτή η ομάδα έπαιζε το καλύτερο ποδόσφαιρο στην Ευρώπη. Κι αντί η παραμονή της στην κορυφή να δημιουργεί φθόνο το αντίθετο δημιουργούσε νέους οπαδούς.

Το φιλικό

Ο πρώην άσος της Τζένοα, εκμεταλλευόμενος την στενή φιλία που είχε αναπτύξει με τον Βαλεντίνο Ματσόλα, κατά την θητεία του στον Ιταλικό Πρωτάθλημα, ζητά σαν χάρη από τον παλιό του φίλο ν’ αγωνιστεί για τελευταία φορά με αντίπαλο την Grande Granata, που τόσο πολύ εκτιμούσε. Ο Ματσόλα φρόντισε να κάνει την επιθυμία του φίλου του πραγματικότητα και το αίτημα της Τορίνο για μετάθεση του αγώνα πρωταθλήματος με την Ίντερ για τις 30 Απριλίου έγινε δεκτό.

Οι Ιταλοί παίκτες, παρότι άρρωστοι και τραυματισμένοι στην πλειοψηφία τους, αποφασίζουν να ταξιδέψουν στην Πορτογαλία και τη Λισαβόνα στις 3 Μαΐου, με τον Ματσόλα να επιβιβάζεται την τελευταία στιγμή στο αεροπλάνο. Ο εορταστικός αγώνας ανάμεσα στην Μπενφίκα και την Τορίνο εξελίσσεται σ’ ένα εκπληκτικό παιχνίδι με τους Πορτογάλους να κερδίζουν με 4-3. Η χαρά είναι έκδηλη και στα δύο στρατόπεδα, καθώς στην ουσία δεν υπάρχουν νικητές και ηττημένοι. Είναι όλοι κερδισμένοι και ενθουσιασμένοι, που συμμετείχαν σ’ ένα πραγματικά σπουδαίο ματς. Και τις δυο πλευρές ενώνει, η αμοιβαία αγάπη για το ποδόσφαιρο.

Η τραγωδία

Κατά τη διάρκεια της πτήσης και ενώ το αεροπλάνο βρίσκεται σχεδόν πάνω από το Τορίνο πετώντας μέσα σε μία καταιγίδα, αναγκάζεται να κατέβει σε χαμηλό ύψος λόγο περιορισμένης ορατότητας. Στο αεροδρόμιο, πλήθος οπαδών της ομάδας ,περιμένει για να υποδεχθεί τους παίκτες.Το αεροσκάφος της Fiat G.212CP της Avio Linee It, προσκρούει στους πλαϊνούς τοίχους της Βασιλικής στο λόφο Σουπέργκα. Του ναού που έχτισε πριν από περίπου διακόσια είκοσι χρόνια ο Πρίγκιπας Ευγένιος της Σαβοϊας, αφιερώνοντας τον στη Παναγία που έσωσε την πόλη από τους εχθρούς.

Από τους 31 επιβαίνοντες (4 μέλη του πληρώματος, 3 δημοσιογράφοι, 18 ποδοσφαιριστές, 6 παράγοντες και μέλη του τεχνικού επιτελείου) κανείς δεν επέζησε. Ανάμεσα στους νεκρούς συμπεριλαμβάνονταν σπουδαία ονόματα του ιταλικού ποδοσφαίρου της εποχής εκείνης, όπως οι διεθνείς Βαλέριο Μπατσικαλούπο, Βαλεντίνο Ματσόλα (πατέρας του μετέπειτα σπουδαίου μέσου της Ίντερ Σάντρο Ματσόλα), Άλντο Μπαλαρίν και Ρούμπενς Φαντίνι. Μόνο δύο ποδοσφαιριστές φάνηκαν τυχεροί, καθώς δεν ταξίδεψαν στη Λισαβώνα: ο Σάουρο Τομά, που ήταν τραυματίας και ο Λουίτζι Τζουλιάνο (προπονητής του Αιγάλεω την περίοδο 1966-1967), που δεν πρόλαβε να βγάλει διαβατήριο.

Τα μετά

Ο Φρανσίσκο (Χίκο) Φερέϊρα δεν μπορούσε να πιστέψει αυτό που συνέβη. Μάλιστα έδωσε στις οικογένειες των ποδοσφαιριστών ένα ποσό που αντιστοιχεί σε σημερινά 250 ευρώ. Τότε δεν ήταν μόνο η ζωή πιο φτηνή, αλλά και τα οικονομικά των ποδοσφαιριστών πολύ πιο περιορισμένα.
• Στις 26 Μαΐου έγινε ένα φιλικό της Τορίνο με τη Ρίβερ Πλέϊτ (των Ντι Στέφανο και Λαπρούνα). Τα έσοδα διατέθηκαν για τις οικογένειες των ποδοσφαιριστών. Τις φανέλες της Τορίνο φορούσαν αστέρια του «καμπιονάτο» από άλλες ομάδες
• Η Ίντερ και η Μίλαν που διεκδικούσαν τον τίτλο από την Τορίνο, ζήτησαν το πρωτάθλημα να κατακυρωθεί στην ομάδα χωρίς να περιμένουν τους τέσσερις επόμενους αγώνες. Η ομοσπονδία διαφώνησε. Οι επόμενοι αγώνες έγιναν, η Τορίνο υποχρεωτικά χρησιμοποίησε την ομάδα των νέων κι οι αντίπαλοί της σε ένδειξη σεβασμού χρησιμοποίησαν κι αυτοί τους αναπληρωματικούς. Αποτέλεσμα να κερδίσουν οι Τορινέζοι και τα τέσσερα εναπομείναντα ματς με Τζένοα, Παλέρμο, Σαμντόρια και Φιορεντίνα.

Ποτέ ξανά…

Από τότε η Τορίνο έκανε μεγάλη προσπάθεια για να επιστρέψει στη κορυφή του ιταλικού ποδοσφαίρου. Αυτό έγινε το 1976 όταν κατέκτησε και πάλι τον τίτλο στην Ιταλία. Το άτομο που σύνδεσε τις δύο αυτές ομάδες, ήταν ο Σάντρο Ματσόλα, γιος του Βαλεντίνο που βρισκόταν στο ρόστερ της ομάδας που βρήκε τον θάνατο. Ακόμα και έτσι όμως κανείς δεν τόλμησε να χαρακτηρίσει τη συγκεκριμένη ομάδα «Grande Torino», ως ένδειξη σεβασμού στην αδικοχαμένη ομάδα του 1949…