Αντονίν Πανένκα: To στοίχημα που «γέννησε» μία ιδιοφυΐα

Για τον Αντονίν Πανένκα μια στιγμή ήταν αρκετή για να περάσει από την ιστορία στην αιωνιότητα. Πως ένα απλό στοίχημα «γέννησε» την πιο διάσημη εκτέλεση πέναλτι στον πλανήτη.

Στην ιστορία του ποδοσφαίρου έχουν αναδειχθεί τεράστιες προσωπικότητες, από το μαύρο διαμάντι (Πελέ), τον Μαραντόνα , τον αυτοκαταστροφικό Μπέστ, τον αξεπέραστο Μέσι και τον αρτίστα Ζιντάν μέχρι και τις ιδιάζουσες περιπτώσεις των Ιμπραίμοβιτς, Κ. Ρονάλντο , Μπέκαμ.

Κανείς όμως από αυτές τις προσωπικότητες δεν στιγμάτισε το παγκόσμιο ποδόσφαιρο όσο ο Αντονίν Πανένκα προσθέτοντας το όνομά του στο λεξικό του ποδοσφαίρου. Ο Πανένκα με την ομώνυμη εκτέλεση πέναλτι που σκέφτηκε και εκτέλεσε ο ίδιος, χάρισε το Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα στην Τσεχοσλοβακία το 1976 στον αλησμόνητο τελικό με την Γερμανία.

Mας θύμισε πως αρκεί μία στιγμή στο ποδόσφαιρο για να περάσεις από την ιστορία στην αιωνιότητα αποδεικνύοντας πως όχι απλά υπάρχει τέχνη και στο ποδόσφαιρο αλλά πως το ίδιο το ποδόσφαιρο είναι μία τέχνη.

41 χρόνια μετά από αυτή την αριστουργηματική εκτέλεση το sportsking.gr θυμάται:

Τα πρώτα βήματα

Ο Αντονίν έκανε τα πρώτα του ποδοσφαιρικά βήματα σε ένα από τα μικρότερα κλαμπ της Πράγας, τους Μποχέμιαν, όταν το 1967 και σε ηλικία 19 ετών υπέγραψε το πρώτο του συμβόλαιο. Ήταν γνωστός για την ακρίβεια της πάσας του και τη πολύ καλή εκτέλεση φάουλ παρά για το πείσμα ή την εργατικότητά του στην άμυνα. «Μισώ να κάνω τάκλιν» είχε πει σε μία συνέντευξή του, όμως ήταν πάντα εκεί με τα γκολ, τις ασίστ του και με το προνοητικό μυαλό του για να τροφοδοτεί τους συμπαίκτες του. Οπότε γιατί να γυρίζει στην άμυνα;

Σε 230 εμφανίσεις με την ομάδα του είχε πετύχει 76 γκολ, πολλά από αυτά με εκτελέσεις πέναλτι, ενώ είχε δημιουργήσει πολλά περισσότερα. Σε ένα κομουνιστικό καθεστώς όπως αυτό της Τσεχοσλοβακίας ήταν σχεδόν απίθανο να πάρει μεταγραφή για τις μεγαλύτερες ομάδες τις Πράγας (Σπάρτα, Ντούκλα), πόσο μάλλον για μια ενδεχόμενη μεταγραφή στο εξωτερικό. Ήταν χαρακτηριστικό πως το καθεστώς επέτρεπε τη μεταγραφή στο εξωτερικό σε ποδοσφαιριστές άνω των 30 ετών και μόνο, έτσι ώστε να έχουν υπηρετήσει πιστά για χρόνια την ομάδα της πατρίδας τους.

Η αποτυχία και το στοίχημα

Αναγκασμένος να μείνει στους Μποχέμιανς δεν είχε δείξει κάποιο ιδιαίτερο σημάδι του ταλέντου του . Σε έναν αγώνα του πρωταθλήματος ενάντια στην Πλζεν κερδίζει πέναλτι και το χάνει, ο διαιτητής σφυρίζει την επανάληψη του πέναλτι αλλά ο Αντονίν αστοχεί ξανά. Τελικά λίγα λεπτά αργότερα οι Μποχέμιανς θα κερδίσουν ξανά πέναλτι αλλά αυτή τη φορά ο Αντονίν θα ευστοχήσει.

Αυτή η αποτυχία όμως θα τον βάλει σε πολλές σκέψεις και θα αποφασίσει να δουλέψει σκληρά στην προπόνηση για να μάθει να εκτελεί εύστοχα πέναλτι. Μετά από το τέλος κάθε προπόνησης ο Πανένκα και ο καλός του φίλος Ζντένεκ Χρούσκα (τερματοφύλακας των Μποχέμιανς) κάθονται και προπονούνται μόνοι τους στην εκτέλεση των πέναλτι, βάζοντας και στοιχήματα με μπίρες, σοκολάτες και πολλές φορές και χρήματα.

«Ήταν πολύ καλός στα πέναλτι, με νικούσε συνέχεια κοστίζοντας μου πολλά λεφτά». «Αυτό το γεγονός με έκανε να σκεφτώ καινούριους τρόπους έτσι ώστε να μπορέσω να τον νικήσω. Σηκωνόμουν αργά το βράδυ και προβληματιζόμουν για το πως θα μπορούσα να πάρω πίσω τα χαμένα μου στοιχήματα».

Τελικά οι σκέψεις του τον οδήγησαν πως πρέπει να σημαδεύει στο κέντρο της εστίας.

«Ήξερα πως οι τερματοφύλακες συνήθως επιλέγουν μία από τις δύο γωνίες αλλά αν χτυπούσες τη μπάλα με πολύ δύναμη τότε θα μπορούσαν να τη μπλοκάρουν με τα πόδια τους. Ωστόσο αν το χτύπημα στη μπάλα ήταν πιο απαλό τότε δεν θα προλάβαιναν να μπλοκάρουν τη μπάλα αφού θα είχαν πέσει στη γωνία τους και εγώ θα την είχα στείλει στο κέντρο».

Και κάπως έτσι γεννήθηκε η εκτέλεση Πανένκα…

«Είναι μία μάχη μεταξύ εκτελεστή και τερματοφύλακα για το ποιος θα είναι πιο ψύχραιμος. Κανένας τερματοφύλακας στατιστικά δεν θα μείνει στο κέντρο της εστίας του, εκεί βασίστηκε και η στρατηγική μου».

Το κλειδί βέβαια στις εκτελέσεις του Πανένκα ήταν να πείσει τον γκολκίπερ να πέσει σε μία από τις δύο γωνίες του. «Πάντα προσπαθούσα να τον ξεγελάσω με την κίνησή μου ή με το βλέμμα μου,ήθελα να τον κάνω να μπερδευτεί και να πέσει πριν εκτελέσω». Το πείραμα του πέτυχε και πλέον ο καλός του φίλος Χρούσκα έχανε το στοίχημα, «Άρχισα να παίρνω κιλά επειδή κέρδιζα όλα τα στοιχήματα».

Έχοντας τελειοποιήσει την τεχνική του ο Πανένκα άρχισε να χρησιμοποιεί τις εκτελέσεις του στα φιλικά και αργότερα και στο πρωτάθλημα. Ένα μήνα πριν το Ευρωπαϊκό του ΄76 σκόραρε εκτελώντας τον μετέπειτα συμπαίκτη του στην εθνική Ίβο Βίκτορ, με τον Βίκτορ να εκμυστηρεύεται:

«Ήξερα για το κόλπο του αλλά παρόλα αυτά είναι δύσκολο για τον τερματοφύλακα να μείνει ακίνητος σε μία εκτέλεση πέναλτι, έτσι επέλεξα τη δεξιά γωνία και δεχθήκαμε το γκολ». Τα πέναλτι του Πανένκα ήταν κάτι σαν ένα κοινό μυστικό για λίγους στην Τσεχοσλοβακία και κάτι σαν θρύλος στο εξωτερικό. Όλα αυτά μέχρι το Euro του 1976 εκεί που θα τον μάθαινε όλος ο κόσμος.

Το Euro του 1976

Η Τσεχοσλοβακία του ΄76 ήταν μία εκπληκτική ομάδα. Υπήρχαν τρομεροί επιθετικοί όπως ο Νεχόντα και ο Μάσνι, υπήρχαν μέσοι όπως οι Πίβαρνικ, Πανένκα και Μόντερ, καθοδηγούμενοι από τον Βάκλαβ Τζέζεκ έναν Σλοβάκο μετρ της τακτικής και τον Τσέχο αρχηγό της ομάδας Τόντα Όντρους ο οποίος κρατούσε την ομάδα ενωμένη και κατάφερε να την φτάσει μέχρι τον τελικό.

Πριν το Euro οι Τσεχοσλοβάκοι ήταν αήττητοι σε 20 ματς φανερώνοντας την ποιότητα αυτής της ομάδας την εργατικότητα και τον απόλυτο στόχο τους, την κατάκτηση του τροπαίου. Η ομάδα αποτελούνταν από μόλις 4 Τσέχους (μαζί με τον Πανένκα), όλοι οι υπόλοιποι ήταν Σλοβάκοι αλλά υπήρχε ένα κοινό συστατικό, η αρμονία.

Στον δρόμο για τον τελικό οι Τσεχοσλοβάκοι νίκησαν την Αγγλία στα προκριματικά και την Σοβιετική Ένωση στα προημιτελικά. Στα ημιτελικά θα αντιμετώπιζαν την μεγάλη Ολλανδία που είχε συμμετάσχει στους δύο τελικούς του Παγκοσμίου Κυπέλλου (΄74,΄78). Το αποτέλεσμα ήρθε 3-1 υπέρ της ομάδας του Πανένκα σε ένα πολύ σκληρό και δύσκολο παιχνίδι με τρεις κόκκινες κάρτες.

Ο τελικός ήταν ενάντια στην Γερμανία στις 20 Ιουνίου του 1976, στο Βελιγράδι. Ένα παιχνίδι το οποίο ήταν ο πρώτος τελικός Ευρωπαϊκού πρωταθλήματος που κρίθηκε στα πέναλτι αφού η κανονική διάρκεια του παιχνιδιού έφερε τις δύο ομάδες ισόπαλες 2-2 μετά την παράταση. «Ήμασταν μπροστά στο σκορ μέχρι και το τελευταίο λεπτό» (στο 90′ το γκολ των Γερμανών από τον Holzenbein). «Ευτυχώς όμως για μένα γιατί χωρίς αυτό το γκολ δεν θα εκτελούσα ποτέ το πέναλτι».

Η διαδικασία των πέναλτι ξεκίνησε και το σκορ είχε φτάσει στο 4-3 υπέρ των Τσεχοσλοβάκων καθώς ο Χόνεμπ είχε μόλις αστοχήσει. Ήταν η σειρά του Πανένκα για να ευστοχήσει και να κάνει την ομάδα του πρωταθλήτρια Ευρώπης. Το προηγούμενο βράδυ στο δωμάτιο του ξενοδοχείου που μοιραζόταν με τον Ίβο Βίκτορ είχε γίνει η συζήτηση για την πιθανότητα να φτάσει στα πέναλτι ο τελικός.

«Μου είπε πως αν πηγαίναμε στα πέναλτι θα ήταν πολύ ριψοκίνδυνο να το εκτελέσω έτσι όπως ήθελα και πως αν το έκανα δεν θα με άφηνε να μπω στο δωμάτιο». Ευτυχώς όμως για εμάς τον αγνόησε. Πήρε αρκετά μεγάλη φόρα και προσέγγισε την μπάλα με αποφασιστικότητα, «η μεγάλη φόρα που πήρα μου έδωσε το χρόνο να σκεφτώ πως θα αντιδρούσε ο γκολκίπερ και δεν έπεσα έξω».

Το πέναλτι του Πάνενκα ήταν τέλειο, ακριβώς όπως το έχε σχεδιάσει ο ίδιος πολλά χρόνια πριν στις προπονήσεις του, ήταν αυτό που τον έκανε διάσημο τον έγραψε με χρυσά γράμματα στην ιστορία του ποδοσφαίρου και τον χάραξε για πάντα στις μνήμες μας χαρίζοντας το όνομά του για όλους τους επόμενους «μικρούς Πανένκα» που στο μέλλον θα τον μιμηθούν.

https://www.youtube.com/watch?v=fSxpADdD4zI