Zιλ Βιλνέβ: Ένας σταρ που έφυγε νωρίς

Όπως κάθε αθλητικός κόσμος έτσι κι αυτός της Formula 1, είναι γεμάτος με ξεχωριστές μορφές και προσωπικότητες. Πρωταθλητές και μη πρωταθλητές. Οδηγούς που βάσει της καριέρας τους πήραν ό,τι άξιζαν. Οδηγούς που πήραν λιγότερα από όσα άξιζαν και φυσικά εκείνοι που με οποιονδήποτε τρόπο άφησαν το στίγμα τους στο σπορ και την ιστορία του. Ακόμη κι αν δεν έκαναν τίποτα από τα παραπάνω. Ή σε περιπτώσεις όπως την παρακάτω δεν πρόλαβαν να κάνουν όσα προορίζονταν να κάνουν.

Ο Ζιλ Βιλνέβ μπορεί να μην είχε μεγάλη (χρονικά) καριέρα στην κορωνίδα του μηχανοκίνητου αθλητισμού, όμως αυτά που πέτυχε στην διάρκειά της ήταν αρκετά για να τον καθιερώσουν στις συνειδήσεις των φίλων του σπορ ως έναν από τους κορυφαίους πιλότους όλων των εποχών. Ενώ το όνομα του μνημονέυεται ακόμα και σήμερα, τέσσερις δεκαετίες ακριβώς μετά τον τραγικό του χαμό στο Βέλγιο και την πίστα του Ζόλντερ.

Ποιος ήταν όμως ο Ζιλ Βιλνέβ; Γιατί υπάρχει τόση μυθικότητα γύρω από το όνομα του; Το Debut.gr ξετυλίγει το κουβάρι της ζωής και της καριέρας του εμβληματικού Καναδού. Σε ένα ακόμη αφιέρωμα από το οποίο σίγουρα θα μάθουν οι νεότεροι και θα θυμηθούν οι παλαιότεροι.

Τα πρώτα βήματα και η ενασχόληση με τους τέσσερις τροχούς

Ο Ζοζέφ Ζιλ Ανρί Βιλνέβ όπως ήταν το πλήρες όνομα του γεννήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 1950 στην γαλλική περιφέρεια του Κεμπέκ στον Καναδά. Παρότι δεν προερχόταν από οικογένεια με αγωνιστικές περγαμηνές (ο πατέρας του ήταν πιανίστας), ο Ζιλ από μικρή ηλικία πέραν της μουσικής με την οποία επίσης ειχε ιδιαίτερη σχέση, «ερωτεύτηκε» και τους αγώνες ταχύτητας. Καθώς ενηλικιονώταν και προτού αργότερα καταξιωθεί στους τέσσερις τροχούς, ο νεαρός Καναδός έβγαζε τα προς το ζην του ως επαγγελματίας τοπικός οδηγός αγώνων με σνόουμομπιλ. Στους οποίους μάλιστα είχε μεγάλη επιτυχία.

Η εμπειρία του Βιλνέβ στα χιόνια αποδείχθηκε για δύο λόγους πολύ σημαντική για τον ίδιο και την μετέπειτα καριέρα του. Ο πρώτος ήταν οτι το σνόουμομπιλ τον βοήθησε να αναπτύξει μια ιδιαίτερη αίσθηση στον έλεγχο του οχήματος όταν γλιστρούσε. Κάτι που θα γινόταν αργότερα ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του οδηγικού στυλ του Βιλνέβ. Ο δεύτερος και σημαντικότερος πως οι αγώνες αυτοί ήταν χωρίς υπερβολή αυτό που κράτησε ζωντανό το όνειρο του Καναδού να γίνει οδηγός αγώνων. Καθώς όταν ξεκίνησε δεν είχε τα απαραίτητα για την ενασχόληση με τον μηχανοκίνητο αθλητισμό χρήματα. Μάλιστα ο κατασκευαστής του σνόουμομπιλ που έτρεχε ο Βιλνέβ, ήταν και ο βασικός του χρηματοδότης στη 2η του σεζόν στο πρωτάθλημα της Formula Atlantic. Με τα οποία λεφτά κατάφερε και να την ολοκληρώσει.

Νωρίτερα, είχε προλάβει να τρέξει στην τοπική Formula Ford του Κεμπέκ όπου και εντυπωσίασε. Το πέρασμα στη Formula Atlantic ήταν το φυσιολογικό επόμενο βήμα. Την οποία και κέρδισε τόσο το 1976 όσο και το 1977. Επιδόσεις οι οποίες έμελλε να τον φέρουν στα υπόψιν και από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού…

Η είσοδος στην Formula 1

Ο Βιλνέβ θα έκανε το όνειρο του πραγματικότητα το 1977. Όλα ξεκίνησαν όταν σε έναν αγώνα του για την Formula Atlantic εκείνη την χρονιά, έτρεξε ενάντια στον θρυλικό Τζέιμς Χαντ. Τον οποίο μάλιστα και κέρδισε. Ο Βρετανός, που έναν χρόνο νωρίτερα (1976) κατατέκτησε το πρωτάθλημα στην ιστορική του μάχη με τον Νίκι Λάουντα, αμέσως εντυπωσιάστηκε από την ταχύτητα του Βιλνέβ. Τόσο που μετέφερε τις εντυπώσεις του στην McLaren για τον νεαρό Καναδό. Οι οποίες και μάλλον έπεισαν τους ανθρώπους της. Η Βρετανική ομάδα προσέφερε στον Βιλνέβ συμβόλαιο για μέχρι πέντε αγώνες μέσα στη χρονιά στο 3ο μονοθέσιο της ομάδας.

Ο Βιλνέβ δέχτηκε και έτσι στο Βρετανικό Grand Prix το 1977 πραγματοποίησε το ντεμπούτο του στην Formula 1. Τερματίζοντας τον αγώνα στην 11η θέση. Παρά τις καλές εμφανίσεις του, ο Βιλνέβ έμεινε χωρίς ομάδα. Καθώς η McLaren επέλεξε τον Πάτρικ Ταμπέι αντί αυτού για το 1978. Ο Καναδός, όμως δεν είχε σκοπό να αφήσει την πόρτα της Formula 1 να κλείσει. Πόσο μάλλον τώρα που αυτή είχε ανοίξει για εκείνον. Για ένα μικρό διάστημα βρέθηκε σε διαπραγματεύσεις με την Wolf Racing, όμως τελικά ήταν η Ferrari αυτή που θα ερχόταν στον δρόμο του.

Ο Καναδός ταξίδεψε τον Αύγουστο του 1977 στην Ιταλία για να μιλήσει με τον Έντσο Φεράρι το αφεντικό της Scuderia. Τότε μπήκαν και τα θεμέλια της πολύ δυνατής σχέσης ανάμεσά τους. Όταν ο Φεράρι τον είδε για πρώτη φορά από κοντά, θυμήθηκε τον Τάτσιο Νουβολάρι, τον θρυλικό προπολεμικό πρωταθλητή Ευρώπης. «Όταν μου παρουσίασαν αυτό τον “μικροσκοπικό Καναδό”, αμέσως αναγνώρισα τον σωματότυπο του Νουβολάρι. Είπα στον εαυτό μου πως πρέπει να τον δοκιμάσουμε» είπε αργότερα ο θρυλικός Ιταλός. Κάπως έτσι συνδυαστικά της συγκυρίας της επεισοδιακής αποχώρησης του πρωταθλητή Νίκι Λάουντα στο τέλος της χρονιάς, του δόθηκε η ευκαιρία να βρεθεί στο τιμόνι της Scuderia. Γεγονός που θα άλλαζε την καριέρα και τη ζωή του.

Scuderia Ferrari: Ένα (σχεδόν) παραμυθένιο κεφάλαιο

Παρότι το πρώτο τεστ του Βιλνέβ στο Φιοράνο δεν ήταν το καλύτερο, ο Έντσο Φεράρι πίστεψε σε εκείνον. Ο Καναδός υπέγραψε συμβόλαιο για τους τελευταίους δύο αγώνες του 1977 και για ολόκληρη την επόμενη σεζόν. To 1978 ήταν η πρώτη «γεμάτη» χρονιά του Βιλνέβ τόσο με την Scuderia όσο και στην καριέρα του στην Formula 1. Ωστόσο, η 312Τ3 αποδείχθηκε μη αξιόπιστη. Με τον Βιλνέβ να περιορίζεται μόλις στην 9η θέση του πρωταθλήματος με 17 βαθμούς. Η χρονιά εκείνη βέβαια είχε και καλές στιγμές. Το highlight της φυσικά η παρθενική νίκη του Καναδού στον τελευταίο αγώνα της σεζόν. Και που καλύτερο μέρος για να την πετύχει… Μπροστά στους συμπατριώτες του και την ολοκαίνουργια τότε πίστα του Μόντρεαλ.

Το 1979 βρήκε την Ferrari κυρίαρχη. Με τους Ζιλ Βιλνέβ και Τζόντι Σέκτερ να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στην διεκδίκηση του πρωταθλήματος. Έχοντας ένα αξιόπιστο μονοθέσιο επιτέλους στα χέρια του, μια πολύ καλή ευκαιρία τίτλου αχνοφαινόταν για τον 29χρονο τότε Καναδό. Σε 15 αγώνες σημείωσε τρεις νίκες εκείνη τη χρονιά και τέσσερις παρουσίες στο βάθρο ως δεύτερος. Ακόμα κι εκείνα τα αποτελέσματα δεν θα ήταν αρκετά. Χάνοντας το πρωτάθλημα για μόλις 4 βαθμούς από τον Νοτιοαφρικανό teammate του. Οι περισσότεροι μέχρι σήμερα αναπολούν το ’79 ως την καλύτερη χρονιά του Βιλνέβ. Όμως αν κάτι θυμάται ή σίγουρα έχει ακούσει κάποιος από τότε είναι η επική του μάχη «ρόδα με ρόδα» με τον Ρενέ Αρνού στη Ντιζόν. Όταν η Ferrari του Καναδού και η Renault του Γάλλου, συνδημιούργησαν μια από τις μεγαλύτερες all-time classic στιγμές της κορωνίδας του μηχανοκίνητου αθλητισμού.

Το μέγεθος της χαμένης ευκαιρίας του ΄79 θα γινόταν αντιλληπτό από τον Καναδό την αμέσως επόμενη χρονιά. Το 1980, ο Βιλνέβ θεωρούνταν ένα από τα μεγάλα φαβορί για τον τίτλο. Ωστόσο οι θεωρίες των ειδικών ποτέ δεν έγιναν πράξη εντός της πίστας. Η απόδοση της Ferrari δεν ήταν απλά έτη φωτός μακριά από την ανερχόμενη (τότε) δύναμη που άκουγε στο όνομα Williams. Ήταν αποκαρδιωτική. Η Scuderia ολοκλήρωσε τη σεζόν 10η στο κατασκευαστών (η χειρότερη επίδοση στην ιστορία της) και συγκεντρώνοντας συνολικά μόλις 8 βαθμούς. Οι 6 εκ των οποίων ήρθαν από τις υπερπροσπάθειες του Καναδού.

Ούτε το 1981 -στην τελευταία όπως έμελλε ολόκληρη σεζόν του- ο Βιλνέβ δεν θα έβλεπε την κατάρα της αναξιοπιστίας να σπάει. Οι ελπίδες επιτυχίας που δημιούργησαν στην ομάδα από το Μαρανέλο το πρώτο τούρμπο μονοθέσιο της ιστορίας της (F126C) και ο ερχομός του φιλόδοξου Ντιντιέ Πιρόνι αποδείχθηκαν φρούδες. Οι Williams και Brabham ήταν πιο δυνατές και οι Scuderia και Βιλνέβ ξανά μακριά από το κυνήγι του τίτλου. Ακόμη μια προσπάθειά του, τον βρήκε να καταλήγει 7ος στο πρωτάθλημα οδηγών με 25 βαθμούς. Παρόλα αυτά γεύτηκε τη σαμπάνια της νίκης δύο φορές στη σεζόν. Συγκεκριμένα μετά από δύο μυθικές εμφανίσεις στην Ισπανική Χαράμα και το ιστορικό Μόντε-Κάρλο. Την ίδια χρονιά, επίσης θα είχε την ευχάριστη εμπειρία να αγωνίζεται -έστω και για λίγο- μαζί με τον μικρότερο αδερφό του Ζακ που ακολούθησε επίσης τα χνάρια των τεσσάρων τροχών.

Το μάυρο ’82 και ο άδοξος επίλογος

Και φτάνουμε στο δυσάρεστο έτος 1982. Τη χρονιά που παράλληλα με το πρωτάθλημα του δράματος, των διαρκών ανατροπών, των 11 διαφορετικών νικητών σε 16 συνολικούς αγώνες θα καταγραφόταν στην ιστορία ως μια από τις πιο «σκοτεινές» σεζόν στην ιστορία της Formula 1. Σκοτεινότερη ίσως ακόμη και από χρονιές όπως του 1994. Μια σεζόν της οποίας, η αρμονία που μάλλον δεν ήταν ποτέ γραφτή διαταράχθηκε από πολλά γεγονότα. Παρασκήνια, πολιτικές όπως αυτές πίσω από την περιβόητη κόντρα FISA-FOCA που έφτασε τότε στο αποκορύφωμα της. Το τρομακτικό ατύχημα του Πιρόνι στο Grand Prix της Γερμανίας που θα τερμάτιζε την καριέρα του. Η απόσυρση από την Williams και το πρωτάθλημα για τον αείμνηστο Κάρλος Ρόιτεμαν, εξαιτίας του πολέμου των Φώκλαντ μεταξύ Αργεντινής και Μεγάλης Βρετανίας.

Λίγο πριν την τρικυμία, ο Βιλνέβ καταβάθος αισιοδοξούσε. Πίστευε οτι το ’82 η Ferrari θα ξαναέδειχνε το πραγματικό της πρόσωπο. Ακόμα και μετά τις αναποδιές των προηγούμενων χρόνων ο Καναδός πίστευε στην Scuderia. Αυτός ήταν και ο λόγος που απέρριψε άλλες ελκυστικές προοπτικές. Όπως αυτή της επιστροφής στη Mclaren. H Ferrari 126C2 φαινόταν ικανή για τον τίτλο. Όμως και πάλι τα πράγματα δεν ξεκίνησαν καλά. Οι τέσσερις πρώτοι αγώνες εκείνης της χρονιάς συνοδεύτηκαν από δύο εγκαταλείψεις (Ν. Αφρική, Βραζιλία), έναν αποκλεισμό στο Long Beach των ΗΠΑ και μόλις ένα βάθρο στην Ίμολα. Το οποίο θα μπορούσε να ήταν και νίκης. Εάν δεν γινόταν ποτέ η παρεξήγηση εκείνη με τον Πιρόνι με αφορμή τα team orders της ομάδας. Γεγονός που θα ράγιζε για πάντα το γυαλί στη σχέση των δυο teammates. Η τύχη όμως δεν είχε παίξει ακόμη το χειρότερο της παιχνίδι…

Τον Μαϊο του 1982, η πίστα Ζόλντερ φιλοξενούσε το Grand Prix Βελγίου. Τον πέμπτο γύρο εκείνου του πρωταθλήματος. Το Σάββατο στις 8 του μήνα -σαν σήμερα- λάμβαναν χώρα οι κατατακτήριες δοκιμές. Ο Βιλνέβ ήταν 6ος και πήγαινε για την τελική του προσπάθεια. Κάποια στιγμή είδε τον Γιόχεν Μας (March-Ford) να κινείται πιο αργά στην στροφή Μπουτ. Ο Γερμανός κάνει δεξιά για να τον αφήσει να περάσει. Σε μια πολύ άτυχη στιγμή, ο Βιλνέβ με ταχύτητα σχεδόν 225 χιλιομέτρων την ώρα, συγκρούεται με την πίσω πλευρά του μονοθεσίου του Μας. Η Ferrari του Καναδού σηκώθηκε στον αέρα για πάνω από 100 μέτρα, πριν ο άτυχος Βιλνέβ εκτιναχθεί από το καθισμά του(!) και προσγειωθεί ανώμαλα στο έδαφος. Το ατύχημα ήταν τρομακτικό και σφοδρό.

Ο γιατρός έφτασε σχεδόν 25 δευτερόλεπτα αργότερα, με τον Βιλνέβ να μην αναπνέει, παρότι είχε σφυγμό. Εξαιτίας του ατυχήματος τραυματίστηκε σοβαρά στον αυχένα και οδηγήθηκε άμεσα στο νοσοκομείο της περιοχής Λέβεν. Το ίδιο βράδυ θα άφηνε και την τελευταία του πνοή. Στην ηλικία μόλις των 32 ετών. Ο Θάνατος του Βιλνέβ συγκίνησε τον χώρο του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Όμως δυστυχώς δεν ήταν το μόνο «μούδιασμα» από εκείνο το μαύρο Grand Prix. Στον αγώνα της Κυριακής ακόμη ένας πιλότος θα έχανε την ζωή του. Με τον Ιταλό Ρικάρντο Παλέτι της Osella–Ford να χτυπά το πίσω μέρος της Ferrari του Πιρόνι με 180 χιλιόμετρα, λίγο μετά την εκκίνηση.

Η κληρονομιά του ονόματος Βιλνέβ

Στην μικρή καριέρα του ο Ζιλ Βιλνέβ έτρεξε σε 67 Grand Prix. Πετυχαίνοντας 6 νίκες, 13 βάθρα και 2 pole position. Μπορεί να μην πρόλαβε να βελιτώσει τα προσωπικά του ρεκόρ. Όμως όσοι έζησαν τον Βιλνέβ αναγνωρίζουν το σπάνιο ταλέντο του. Θεωρείται μέχρι σήμερα από τους πιο γρήγορους οδηγούς όλων των εποχών. Ενώ και το όνομα του τιμήθηκε με κάθε τρόπο. Τόσο στην πατρίδα του τον Καναδά όσο και παγκοσμίως.

Από το 1982 μέχρι σήμερα η πίστα του Μόντρεαλ φέρει το όνομα του και από το 1983 βρίσκεται στο αθλητικό Hall of Fame του Καναδά. Στην είσοδο της πίστας του Φιοράνο υπάρχει μια μπρούτζινη προτομή του, ενώ και στη στροφή που έχασε τη ζωή του στο Ζόλντερ πέραν του οτι μετονομάστηκε κι αυτή υπάρχει μια αναμνηστική πλάκα. Στην οποία αναγράφεται το όνομά του και η ημερομηνία του θανάτου του. Ακόμη το σπίτι του στο Μπερδεβίλ έχει μετατραπεί σε μουσείο μνήμης το οποίο λειτουργεί από το 1992.

Με το πέρασμα των χρόνων ο Βιλνέβ διαμορφώθηκε στις συνειδήσεις ως ένας καλτ (με την καλή έννοια) ήρωας. Καθώς συνδέθηκε με μια εποχή άγριου ρομαντισμού για την Formula 1. Παρά την εκρηκτικότητα του στην πίστα πολλοί μιλάγανε για έναν χαρισματικό άνθρωπο. Έναν άνθρωπο που όσο παθιασμένος ήταν μέσα στο μονοθέσιο, άλλο τόσο ήρεμος και γλυκομίλητος ήταν έξω από αυτό. Πολύ προσιτός και πάντα ομιλητικός με τους δημοσιογράφους ή τον απλό κόσμο όποτε του δινόταν η ευκαιρία. Ενώ, ακόμη και μεγάλες μορφές του σπορ οι οποίοι υπήρξαν και αντίπαλοι του δεν δίστασαν να του πλέξουν το εγκώμιο.

Όπως ο Νίκι Λάουντα σύμφωνα με τον οποίο: «Ήταν ο πιο τρελός “διάβολος” που συνάντησα στη Formula 1, αλλά και ένας αξιαγάπητος και ευαίσθητος χαρακτήρας». Ή ο άλλοτε teammate και φίλος του Τζόντι Σέκτερ. Του οποίου τα συναισθηματικά φορτισμένα λόγια κατά τον επικήδειο του στο τελευταίο αντίο του Ζιλ, ακόμα ανατριχιάζουν: «Ο Ζιλ θα μου λείψει για δύο λόγους. Πρώτον, ήταν ο πιο αυθεντικός άνθρωπος που έχω γνωρίσει. Δεύτερον, ήταν ο ταχύτερος οδηγός σε ολόκληρη την ιστορία του μηχανοκίνητου αθλητισμού. Η μνήμη όσων έχει καταφέρει θα είναι πάντα εδώ».

Το όνομα Βιλνέβ θα ακουγόταν ξανά στη Formula 1. Ενώ κάτι από την πολυπόθητη εξιλέωση του θα ερχόταν μια και μιση δεκαετία αργότερα. Όταν το 1997 στην Χερέθ της Ισπανίας ο γιος του Ζίλ Ζακ Βιλνέβ, θα κατάφερνε αυτό που ο αδικοχαμένος του πατέρας δεν μπόρεσε. Να στεφθεί παγκόσμιος πρωταθλητής. Η έλλειψη αυτή ποτέ δεν σκίασε τη λάμψη του άστρου του. Aντιθέτως τη μεγάλωσε. Το όνομα Ζιλ Βιλνέβ παραμένει με χρυσά γράμματα καταχωρημένο στο βιβλίο της Formula 1. Kαι για αυτή τη λάμψη ποτέ δεν θα βρεθεί κάτι τόσο δυνατό ή ικανό να την ξεθωριάσει. Όσα χρόνια και αν περάσουν…