Με αφορμή την αποψινή αναμέτρηση μεταξύ Ιράν και ΗΠΑ, το Debut.gr μέσω του Άκη Μυκονιάτη θυμάται την ιστορική τους συνάντηση στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Γαλλίας το 1998 που εξελίχθηκε σε ένα λαμπρό παράδειγμα ποδοσφαιρικής ειρήνης.

Όταν την πρώτη μέρα του περασμένου Απριλίου, στην κλήρωση των ομίλων του Μουντιάλ 2022, γινόταν γνωστό ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ιράν θα βρίσκονταν στον ίδιο όμιλο, συγκεκριμένα τον δεύτερο μαζί με Αγγλία και Ουαλία, το μυαλό (σχεδόν) όλων αυτόματα έκανε συνειρμούς μεταξύ της σοβαρότητας και του γέλοντος για την αναμέτρησή τους. Οι λόγοι φαντάζομαι ευνόητοι…

Ουδείς θα φανταζόταν -επτάμιση περίπου μήνες μετά- την συγκεκριμένη αναμέτρηση να είναι οτιδήποτε άλλο εκτός από βαθμολογικά αδιάφορη. Με τη νίκη μονόδρομος και για τις δύο χώρες. Οι οποίες διεκδικούν αμφότερες και με αξιώσεις παρακαλώ την παρουσία τους στις 16 καλύτερες ομάδες και φυσικά τα νοκ-αουτ της διοργάνωσης. Ενδεικτικό του τελευταίου, η μέχρι τώρα παρουσία των ομάδων τους στο Κατάρ. Ιδίως από πλευράς του μαχητικού ομολογουμένως Ιράν.

Αμερική και Ιράν. Δύο κράτη, χωρίς να φημίζονται ως γνωστών για τις καλές τους σχέσεις. Αναλογιζόμενοι το ακραίo πολιτικοποιημένο παρελθόν τους. Τα οποία, όμως σε αθλητικό τουλάχιστον επίπεδο μοιράστηκαν κάποτε μια από τις πιο συμβολικά όμορφες στιγμές στα χρονικά του ποδοσφαίρου και του παγκόσμιου αθλητισμού. Όταν, η πρώτη τους μουντιαλική διασταύρωση το 1998 στα γήπεδα της Γαλλίας, αποτέλεσε μια πραγματική απόδειξη, οτι ο βασιλιάς των σπορ μπορεί να γεφυρώσει το χάσμα ακόμα και των πιο απόμακρων εθνών. Ιστορία την οποία και λόγω της ημέρας, θα θυμηθούμε ταξδιεύοντας με την χρονομηχανή του Debut.gr.

Αμερική και Ιράν, δύο λαοί αγαπημένοι στο να μισιούνται…

Η Αμερική και το Ιράν φημίζονταν ανέκαθεν για την κόντρα τους σε πολιτικό επίπεδο. Από τα τέλη της δεκαετίας του ’70, οι δύο χώρες είχαν πάψει να έχουν διπλωματικές σχέσεις. Με την διαρκή τους διαμάχη να ξεκινάει ουσιαστικά ,το 1979, εξαιτίας της Ισλαμικής Επανάστασης. Γεγονός που πέραν των επιπτώσεων που είχε για τον λαό του Ιράν, οι οποίες πλέον και είναι πιο επίκαιρες από ποτέ, χαρακτηρίστηκε ιδιαίτερα από την αμερικανική κρίση της υπόθεσης των ομήρων.

Το 1988, οι ΗΠΑ αποφασίζουν να επιτεθούν στο Ιράν. Κίνηση που έγινε ως μοχλός πίεσης προκειμένου να μπει ένα τέλος στην οκταετή σύγκρουση που είχε το Ισλαμικό Κράτος με το Ιράκ. Δύο χρόνια αργότερα (1990), ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, επιβάλλει εμπάργκο στη χώρα. Η έλευση του Millenium ομαλοποίησε ελαφρώς τα πράγματα, όμως οι σχέσεις έγιναν ξανά τεταμένες μετά το 2018 και την αποχώρηση των Ηνωμένων Πολιτειών από την πυρηνική συμφωνία για το Ιράν (2015) και την επιστροφή στις κυρώσεις σε βάρος του.

Τα πλάνα της μουντιαλικής μοίρας

Όταν η κλήρωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1998, έφερε τις δύο χώρες στον ίδιο όμιλο (μαζί με Γερμανία και Γιουγκοσλαβία), όλοι μιλούσαν και λογικώς για το παιχνίδι τους. Στα δύο στρατόπεδα το παιχνίδι θα ήταν κάτι παραπάνω από μία απλή αναμέτρηση.

Για τους Ιρανούς μία πιθανή νίκη επί των Ηνωμένων Πολιτειών θα σήμαινε περισσότερα από τρεις βαθμούς. Ως μία επικράτηση επί του μισητού τους αντιπάλου ακόμα και σε επίπεδο εντυπώσεων. Αντιστρόφως ανάλογα, το ίδιο θα σήμαινε και για τους Αμερικάνους. Παρά το γεγονός ότι το ποδόσφαιρο στις ΗΠΑ μετά την δημοσιότητα που είχε πάρει λόγω της διοργάνωσης του αμέσως προηγούμενου Μουντιάλ (1994), εξακολουθούσε να μην έχει μεγάλη δημοφιλία.

Αντιθέτως το Ιράν έπαιρνε το άθλημα περισσότερο στα σοβαρά. Πιο χαρακτηριστικά, η εθνική του ομάδα κατά την δεκαετία του ’70, είχε κυριαρχήσει στα Κύπελλα Ασίας και μετρούσε ήδη μια συμμετοχή σε Παγκόσμιο Κύπελλο στην Αργεντινή το 1978. Ο πόλεμος με το Ιράκ έφερε στασιμότητα στο ποδόσφαιρο στην δεκαετία του ’80 προτού εκείνο ανακάμψει στα ’90s. Επιστέγασμα της επανόδου, η πρόκριση του Ιράν στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Γαλλίας.

Οι Ιρανοί όπως και οι Αμερικανοί, διέθεταν κυρίως παίκτες που αγωνίζονταν στην Ευρώπη. Το αστέρι τους ήταν ο Αλί Νταεΐ, που αγωνίζονταν στην γερμανική Αρμίνια Μπίλεφελντ (ομάδα επιπέδου Bundesliga εκείνη την εποχή), ενώ αργότερα έπαιξε και για την Μπάγερν Μονάχου.

Το παρασκήνιο του αγώνα

Στα τελικά του Μουντιάλ της Γαλλίας, οι δύο ομάδες ηττήθηκαν στα πρώτα τους παιχνίδια στην διοργάνωση. Το Ιράν, συγκεκριμένα έχασε μόλις 1-0 από την Γιουγκοσλαβία και οι ΗΠΑ από τη Γερμανία με 2-0. Το μεταξύ τους ματς στην 2η αγωνιστική, για τον έκτο όμιλο σήμαινε ότι η ηττημένη ομάδα θα αποκλείονταν και μαθηματικά από την επόμενη φάση. Τα μίντια δεν δίστασαν να τονίσουν την πολιτική διάσταση του αγώνα. Χαρακτηρίζοντάς την ως η “μητέρα των μαχών” .

Όλες τις ημέρες πριν τον αγώνα, ο media officer της FIFA σε εκείνο το Μουντιάλ και υπέυθυνος της διεξαγωγής του παιχνιδιού, με ρίζες από το Ιράν, Mεχράντ Μασούντι, όπως εκμυστηρεύθηκε το κλίμα ήταν περίεργο. Τα προβλήματα που εμφανίστηκαν εξάλλου ήταν πολλά. Για παράδειγμα, πριν την αναμέτρηση υπήρξαν φόβοι για επιθέσεις στην ομάδα των ΗΠΑ. Επίσης διαδίδονταν (ψευδείς όπως τελικά αποδείχθηκαν) πληροφορίες ότι υπήρχαν μικρές ομάδες στους Ιρανούς που θα βρίσκονταν στο γήπεδο. Με σκοπό να χαλάσουν το ματς. Αντίστοιχα και από την πλευρά των Ιρανών κάποιοι πίστευαν ότι Αμερικάνοι είχαν σκοπό να δημιουργήσουν ένταση με το παραμικρό.

Την τελευταία στιγμή πριν το ματς, τα υψηλά κλιμάκια της πολιτικής ηγεσίας του Ιράν έδωσαν εντολή στους παίκτες της ομάδας να μην κινηθούν προς εκείνους των ΗΠΑ. Καθώς και να μην δώσουν τα χέρια στην καθιερωμένη πριν την σέντρα χειραψία. Κάτι που θα άλλαζε το τελετουργικό το οποίο ήθελε η Παγκόσμια ομοσπονδία να υπάρχει σε όλα τα ματς. Ωστόσο, οι υπεύθυνοι το διαφοροποίησαν.

Το σχέδιο ήταν οι παίκτες των ομάδων να γίνουν «ένα» στο κέντρο του γηπέδου. Μαζί με ανθοδέσμες που θα έδινε η μία ομάδα στην άλλη. Έπειτα θα φωτογραφίζονταν όλοι ανάμεικτα μαζί με τους διαιτητές. Η FIFA ήθελε το παιχνίδι να μην έχει καμία απολύτως σχέση με την κόντρα των δύο χωρών. Σκέψη όλων ήταν να γίνει ένας αγώνας ομαλός που θα έφερνε κοντά τους δύο λαούς.

Η συνάντηση και το μήνυμα ειρήνης που έγραψε ιστορία

Το ημερολόγιο έγραφε 21 Ιουνίου 1998. Το παιχνίδι διεξήχθη στο γήπεδο Σταντ ντε Ζερλάν της Λυών. Από την έναρξη και καθ’ όλη την διάρκειά του, οι δύο ομάδες κόντρα σε κάθε φωνή έστειλαν ένα σπουδαίο με τον τρόπο τους μήνυμα. Δείχνοντας σε ολόκληρο τον κόσμο ότι το ποδόσφαιρο δεν είναι πολιτική. Το τελετουργικό πριν την έναρξη έγινε ακριβώς όπως σχεδιάστηκε από την FIFA. Οι παίκτες των δύο χωρών φωτογραφήθηκαν μαζί και αντάλλαξαν αναμνηστικά και λουλούδια! Συγκεκριμένα λευκά τριαντάφυλλα ως σύμβολο ειρήνης.

Παρά τα αυξημένα μέτρα ασφαλείας, η εικόνα στις γεμάτες (πάνω από 39.000 συνολικά οι θεατές) κερκίδες ήταν ιδιαίτερα ειρηνική. Δίχως το παραμικρό απρόοπτο να λαμβάνει χώρα. Στα καθαρά αγωνιστικά, το Ιράν τελικώς νίκησε με σκορ 2-1. Τα γκολ των νικητών πέτυχαν οι Χαμίντ Εστίλι και Μεχντί Μαχνταβίκια στο 40′ και 84′ ξεχωριστά. Οι Αμερικανοί κατάφεραν να μειώσουν με τον ΜακΜπράιντ τρία λεπτά πριν το τέλος (87′) παρότι είχαν τρία δοκάρια! Αυτή ήταν και η πρώτη νίκη του Ιράν σε τελική φάση Παγκοσμίου Κυπέλλου.

Το σφύριγμα της λήξης από τον Ελβετό διαιτητή Ουρς Μάιερ, βρήκε όλη τα μέλη της Ιρανικής ομάδας να πανηγυρίζουν τον άθλο τους. Καθώς και τους παίκτες του να ανταλλάσουν φανέλες με εκείνους των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον Μασούντι, η νίκη ήταν ιστορικής σημασίας για το Ιράν. Με τον κόσμο του “να χορεύει στους δρόμους της Τεχεράνης” . Ο ίδιος, πολλά χρόνια αργότερα, χαρακτήρισε την αναμέτρηση εκείνη -για την πραγματοποίηση της οποίας και τόσο συνέβαλε- ως την σπουδαιότερη στιγμή της προσωπικής και αθλητικής ζωής του.

Ο Τζεφ Αγοούς Αμερικάνος αμυντικός και μέλος της αποστολής των ΗΠΑ στο Μουντιάλ της Γαλλίας δήλωσε:

” Μέσα σε 90 λεπτά κάναμε και καταφέραμε περισσότερα από ότι οι πολιτικοί τα τελευταία είκοσι χρόνια “

Δεκαοκτώ μήνες αργότερα, στις 16 Ιανουαρίου 2000, οι δύο χώρες βρέθηκαν αντιμέτωπες και πάλι. Αυτή τη φορά σε φιλικό αγώνα στην Πασαντίνα λίγο έξω από το Λος Άντζελες. Περιοχή που συμπτωματικά ζει το μεγαλύτερο μέρος των Αμερικανοιρανών στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το παιχνίδι ήρθε ισόπαλο 1-1. Και να λοιπόν που σήμερα το βράδυ (29/11 – 21:00) Αμερική και Ιράν θα συναντηθούν για τρίτη φορά στην ποδοσφαιρική τους ιστορία, στα γήπεδα του Κατάρ…

Αντί επιλόγου

Το Ιράν ηττήθηκε στο τελευταίο ματς του ομίλου από τη Γερμανία με 2-0, όπως και οι ΗΠΑ από τη Γιουγκοσλαβία με 1-0. Aμφότερες έτσι αποκλείστηκαν από τη συνέχεια εκείνου του Μουντιάλ. Αυτό όμως δεν είχε καμία σημασία… Οι δύο χώρες είχαν ήδη γράψει ιστορία με την αναμέτρηση τους. Με τους παίκτες και των δύο ομάδων, εκείνη τη μέρα να συμβάλλουν σε κάτι σπουδαίο που θα τους ενώνει για πάντα.

Όσα χρόνια και αν περάσουν, όσα νέα επεισόδια ή κύκλους και να αποκτήσει πιθανότατα το σίριαλ της διαμάχης ΗΠΑ και Ιράν, κάποιοι από τους υπηκόους των αντίπαλων κρατών θα γυρίζουν πάντα στον χρόνο και θα θυμούνται την 21η Ιουνίου του 1998. Την μέρα που έφερε (έστω και για λίγο) αυτά τα τόσο διαφορετικά έθνη κοντά. Μέσα από τους πιο όμορφους τρόπους. Της ειρήνης και του ποδοσφαίρου.

Την μέρα που καταγράφτηκε στα χρονικά και τις παγκόσμιες φίλαθλες συνειδήσεις ως τα 90 λεπτά που το ποδόσφαιρο κέρδισε την πολιτική…