Lancia – Η ιστορία της άλλοτε κραταιάς ιταλικής αυτοκινητοβιομηχανίας
Μία από τις πιο ονομαστές Ιταλικές αυτοκινητοβιομηχανίες είναι αδιαμφισβήτητα η Lancia, που ξεχώρισε στο πέρασμα των αιώνων για τα πολυτελή και καινοτόμα αυτοκίνητα που πάντα τα χαρακτήριζε κομψότητα και άνεση. Αλλά είχε και σπορ προσανατολισμούς η Lancia που φημίζεται για τις εκπληκτικές επιδόσεις στο μηχανοκίνητο αθλητισμό κυρίως τις δεκαετίες του 1970 και του 1980. Η […]
Μία από τις πιο ονομαστές Ιταλικές αυτοκινητοβιομηχανίες είναι αδιαμφισβήτητα η Lancia, που ξεχώρισε στο πέρασμα των αιώνων για τα πολυτελή και καινοτόμα αυτοκίνητα που πάντα τα χαρακτήριζε κομψότητα και άνεση. Αλλά είχε και σπορ προσανατολισμούς η Lancia που φημίζεται για τις εκπληκτικές επιδόσεις στο μηχανοκίνητο αθλητισμό κυρίως τις δεκαετίες του 1970 και του 1980.
Η Lancia ιδρύθηκε το 1906 στο Τορίνο από το Vincenzo Lancia, δοκιμαστή και οδηγό αγώνων της Fiat, ο οποίος είχε και πολλές διακρίσεις στους αγώνες. Το πρώτο αυτοκίνητο που φτιάχτηκε από την Lancia ήταν το 12 HP που αργότερα μετονομάστηκε σε Lancia Alfa. Τα πρώτα τέστ στον δρόμο ξεκίνησαν τον Σεπτέμβριο του 1907 και μπήκε στην παραγωγή το 1908. Το όνομα του στο project ήταν type 51 και παρουσιάστηκε στο Motor Show του Τορίνο το 1908.
Ο Lancia ζούσε για τους αγώνες και συγκεκριμένα για τα αυτοκίνητα του είχε πει πως στόχος είναι να είναι γρήγορα, εύκολα για οδήγηση, ακούραστα και ανθεκτικά. Κάτι που έγινε πραγματικότητα στα 45 περίπου μοντέλα που λάνσαρε η εταιρία.
Άξιο αναφοράς αποτελεί το γεγονός ότι στην Lancia κάνουν χρήση των ελληνικών λέξεων και γραμμάτων της ελληνικής αλφαβήτου για την ονομασία των μοντέλων της. Μόνο το Άλφα πια δεν χρησιμοποιείται λόγω της Άλφα Ρομέο, ανεξάρτητα αν το πρώτο αυτοκίνητο της είχε αυτήν την ονομασία.
Η Lancia ήταν πάντα premium εταιρία και πάντα ήθελε να καινοτομεί, αρχής γενομένης με την λιμουζίνα Lancia Theta το 1913 που ήταν το πρώτο ευρωπαϊκό αυτοκίνητο με στάνταρ ηλεκτρικό κύκλωμα, μέρος του οποίου αποτελούσαν η μίζα και τα φώτα., αλλά και με την Lancia Lambda το 1922 που καινοτόμησε με το αυτοφερόμενο πλαίσιο και την χρήση της ανεξάρτητης ανάρτησης με αμορτισέρ στους εμπρός τροχούς και αποσβεστήρες που δημιούργησε ο ίδιος ο Lancia. Λανσαρίστηκε στο Σαλόνι του Παρισιού τον Οκτώβριο του 1922, έμεινε στην αγορά μέχρι το 1931 ενώ από το Lancia Lambda και μετά, τα αυτοκίνητα της Ιταλικής εταιρίας ήταν πάντοτε σε αρχιτεκτονική V.
Σειρά πήρε η Lancia Dilambda ( 1928-1935) με τρεις γενιές και για πρώτη φορά με V8 κινητήρα σε αντίθεση με το V4 των προηγούμενων αυτοκινήτων.
Πολύ παραγωγική η δεκαετία του 1930 για την Lancia, με την Lancia Augusta και Artena να αντικαθιστούν την Lancia Lambda, οπού μαζί παρουσιάστηκαν στο Paris Motor Show του. Η Artena των 54 hp και των 115 km/h μοιραζόταν το πλαίσιο και την ανάρτηση από την εντυπωσιακή Lancia Astura, η οποία είχε και μια πατέντα της Ιταλικής εταιρίας για να αποφεύγει τους κραδασμούς αλλά είχε και μεγαλύτερο κινητήρα που της έδινε περισσότερες δυνατότητες. Ο… έτερος Καππαδόκης η Augusta έφερε μια νέα εποχή στην Lancia αφού από σπορ αυτοκίνητα και τα μεσαία sedan μετακινήθηκε στα μικρότερα sedan.
Η Augusta βέβαια ξεπεράστηκε παρά τις ικανοποιητικές πωλήσεις γρήγορα λόγω του ντόρου που προκάλεσε εκείνη την εποχή το Fiat 508 Ballila. Βέβαια αν ήταν κάποιος στο σαλόνι του Λονδίνου το 1937 θα μπορούσε να θαυμάσει εκτός των Augusta και Astura, την Aprilia που ήταν το τελευταίο αυτοκίνητο που σχεδίασε ο Vincenzo Lancia, και μάλιστα αυτό έγινε σε συνεργασία με τον Battista Farrina και το Πολυτεχνείο του Τορίνο. Όταν πέρασε τις πόρτες του εργοστασίου η Aprilia, ο Lancia το 1937 είχε πεθάνει . Ήταν από τα πρώτα αυτοκίνητα με wind tunnel ενώ ακόμη λανσαρίστηκε ως berlinetta aerodinamica. Η 2η γενιά βγήκε μετά τον 2 ΠΠ, το 1945 συγκεκριμένα, έμοιαζε με την πρώτη γενιά αλλά είχε λίγο καλύτερο κινητήρα.
Μετά τον θάνατο του Lancia, τα ηνία της επιχείρησης πέρασαν στην γυναίκα του, Adele και στο παιδί του, Gianni , αλλά γενικά η οικογένεια Lancia ήταν συσπειρωμένη. Η Adele Lancia ήταν ίσως από τις πρώτες γυναίκες διευθύνουσες συμβούλους σε μεγάλη εταιρία και έκανε εξαιρετική δουλειά αλλά και πολύ έξυπνες κινήσεις προσλαμβάνοντας τον Vittorio Jano, ονομαστό μηχανικό της Άλφα Ρομέο για την σχεδίαση των νέων αυτοκινήτων της Lancia.
Μετά τον Β ΠΠ η Lancia ξεκίνησε αμέσως την παραγωγή της το 1946, με χαρακτηριστικό αυτοκίνητο το Lancia Ardea και αργότερα το Lancia Aurelia. Το Ardea ήταν ένα μικρό sedan και πούλησε από το 1939 έως το 1953 περίπου 23.000 αυτοκίνητα. Η πρώτη γενιά το 1939 ήταν ένα αυτοκίνητο με το μικρότερο V4 μοτέρ στον κόσμο και έκανε μια μεγάλη πρωτοπορία με το 5αρι κιβώτιο ταχυτήτων. Στα χρόνια του Β ΠΠ η Lancia κατασκεύασε μόνο 500 ταξί από το Ardea. Γενικά άρεσε το ηλεκτρικό σύστημα των 12 Volt που είχε αλλά και αυτό που προκάλεσε κυρίως αίσθηση ήταν το τιμόνι στα αριστερά.
Τα αυτοκίνητα της Lancia ήταν γνωστά ότι είχαν το τιμόνι στα δεξιά, όμως το Ardea ήταν διαθέσιμο με τιμόνι και στα αριστερά και στα δεξιά γιατί στους δρόμους στα βουνά βοηθούσε καλύτερα το τιμόνι στα αριστερά, κάτι που άρεσε στον κόσμο και αυτό φάνηκε στις πωλήσεις.
Το πρώτο ολοκαίνουργιο αυτοκίνητο μετά το 1940 ήταν το Lancia Aurelia ( 1950) υπό τις οδηγίες του Vittorio Jano με V6 κινητήρα και παρέμεινε στην αγορά μέχρι το καλοκαίρι του 1958 με 6 γενιές, ενώ είχε και αξιοσημείωτη παρουσία στο motorsport. To 1953 ο στόλος της Lancia ενισχύθηκε με την Appia, που αποτελούσε την μικρή αδερφή της Aurelia αλλά και τον αντικαταστάτη του Ardea.Το Appia έμεινε για 10 χρόνια στην αγορά πραγματοποιώντας πολλές πωλήσεις με διαφορετικές εκδόσεις. Ενώ το δίπορτο Fluminia ( coupe και sedan) κατασκευάστηκε το 1958 για να αποτελέσει το ορόσημο της πολυτέλειας αντικαθιστώντας την Aurelia. Μέσα σε 13 χρόνια παρουσίας το επιβλητικό Fluminia πούλησε 12.633 μοντέλα παρά την ακριβή τιμή της.
Η Lancia είχε επαφή με το motorsport λόγω της συμμετοχής της είτε στο Millie Miglia είτε στο Targa Florio αλλά και αλλού. Τον 1954 ο Gianni Lancia μαζί με τον Vittorio Jano ήταν κοντά στην συμμετοχή στην F1 με την γεμάτη καινοτομίες Lancia D50 του Jano. Η Lancia θα έκανε δυναμικό ντεμπούτο αφού κύριος οδηγός της θα ήταν ο δύο φορές Παγκόσμιος πρωταθλητής της F1 Alberto Ascari, αλλά ο Ιταλός οδηγός σκοτώθηκε σε δοκιμές με την Ferrari. Η Ιταλική μαρκαττ είχε πολύ μικρή συμμετοχή την επόμενη χρονιά το 1955 στην F1, αλλά ποτέ δεν έγινε το πολυπόθητο ντεμπούτο γιατί σοκαρίστηκαν από την επικινδυνότητα του σπορ. Το μονοθέσιο, κάποια ανταλλακτικά αλλά και ο Vittorio Jano δόθηκαν στην Ferrari, η οποία με τον Juan Manuel Fangio στο τιμόνι πια της Ferrari D50 κατέκτησε τον τίτλο της F1 το 1956, την ίδια χρονιά που η οικογένεια Lancia πούλησε την ομώνυμη εταιρία στον Carlos Pesenti που ασχολούνταν με την τσιμεντοβιομηχανία.
Στην θέση του Jano πήρε στο τεχνικό τμήμα τον Antonio Fessa, ο οποίος ήταν καθοριστικός για την Ιταλική μάρκα. Αρχικά δεν δέχθηκε την μείωση του κόστους παραγωγής και της ποιότητας των υλικών αφού θεωρούσε πως το όνομα της Lancia λόγω της ποιότητας των υλικών της την κρατάει ζωντανή στην αγορά, ενώ επίσης εισήγαγε την εμπρός κίνηση για πρώτη φορά σε αυτοκίνητο της Lancia.
Η Lancia Flavia είχε βαρύ παρουσιαστικό και το πίσω μέρος δεν ήταν χαριτωμένο σε αντίθεση με το εμπρός. Επίσης έκανε την εμφάνιση της στο Geneva Motor Show του Μαρτίου του 1963. Το Lancia Fulvia λόγω του μεγάλου βάρους και της μικρής εξέλιξης από το Appia , δεν είχε την καλύτερη υποδοχή από το κοινό παρά το ότι η μέγιστη ταχύτητα του έφτανε τα 138 km/h. Εκτός από τις δύο νέες μπερλίνες, η Lancia εγκαινίασε και ένα νέο εργοστάσιο το 1963 στο Chivasso με το οποίο αύξησε την δυναμικότητας της που πραγματικά ήταν αχρείαστη όπως αποδείχθηκε. Τα δύο νέα μοντέλα της Ιταλικής εταιρίας έκαναν καλή εμπορική αρχή αλλά αργότερα κυρίως από την Audi στις μπερλίνες είχαν μεγάλο ανταγωνισμό και δεν έβγαζαν μεγάλο κέρδος.
Η Fulvia Zagato είχε πολύ όμορφη αισθητική όχι όμως και πολλές πωλήσεις, ενώ η πιο σπορ Fulvia Coupe έσωσε την Ιταλική εταιρία με 140.000 πωλήσεις σε 11 χρόνια. Βέβαια όπως αποδείχθηκε δεν ήταν όλα αυτά ικανά για να σωθεί πλήρως η άλλοτε κραταιά ιταλική εταιρία.
Λόγω των οικονομικών προβλημάτων, των υπέρογκων ποσών παραγωγής και του μεγάλου ανταγωνισμού η Lancia οδηγήθηκε σε οικονομικό αδιέξοδο.
Η συγχώνευση με την Fiat το 1969 έδωσε ελπίδα και πάλι στην Lancia να συνεχίσει να πρωτοπορεί. Ο Agnelli της Fiat συνέχισε την παραγωγή των μοντέλων της Lancia αλλά δεν συνέβη το ίδιο με την παραγωγή λεωφορείων και φορτηγών, με το τμήμα να συγχωνεύεται το 1975 από την Fiat.
Κάποια σημάδια που έδειξαν ότι η Fiat έχει πια το πάνω χέρι ήταν η μετονομασία του Flavia Sedan σε Fiat 2000 το 1971. Η δεύτερη γενιά του Flavia είχε ήδη ξεκινήσει από το 1967 και με την μετονομασία συνέχισε τον ικανοποιητικό αριθμό πωλήσεων. Είναι πολύ σημαντικό μοντέλο για την ιστορία της Lancia και αυτό φαίνεται το 2011 που το Chrysler 2000 στην Ευρωπαϊκή αγορά ονομαζόταν Flavia, για να θυμίζει τα παλαιά μεγαλεία. Το κενό της Flavia καλύφθηκε από την Lancia Gamma του 1975, που παρουσιάστηκε το επόμενο έτος στο Geneva Motor Show και αποτέλεσε νέα σημαία της Ιταλικής εταιρίας παρά του άσχημου του παρουσιαστικού, το οποίο βελτιώθηκε με την Gamma Coupe που είχε εμπρός κίνηση.
Βέβαια το πρώτο μοντέλο της εποχής της Fiat ήταν το Lancia Beta που έμοιαζε με το Fiat 132. Ήταν πολύ καλό στην οδήγηση, είχε ένα εξαιρετικό μοτέρ και έβγαινε τρίθυρη-τετράθυρη και σε πολλές εκδόσεις. Βέβαια τόσο η Beta όσο και η Gamma αντιμετώπισαν ένα μεγάλο πρόβλημα, το οποίο ήταν η σκουριά. Αυτό γινόταν γιατί η Lancia χρησιμοποιούσε τα μέταλλα της Fiat που δεν ήταν εξαιρετικής ποιότητας όπως συνήθιζε με τα δικά της .
Ένα από τα καλύτερα αυτοκίνητα όλων των εποχών τουλάχιστον για rally είχε το σήμα της Lancia την δεκαετία του 1970, φυσικά μιλάμε για το Lancia Stratos με τα τρία πρωταθλήματα κατασκευαστών WRC ( 1974-1975-1976). Μπορεί να εισήχθη στην αγορά από το 1970 αλλά ήταν κυρίως για αγώνες, ενώ υπολογίζεται ότι πουλήθηκαν μόνο 492 μοντέλα. Στην αρχή είχε την μηχανή της Fulvia, αργότερα της Beta, ενώ στο τέλος χρησιμοποιήθηκε η μηχανή από την Ferrari Dino.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1980 λανσαρίστηκε το άσχημο αισθητικά κυρίως λόγω του πίσω μέρους και του ζημιάρικου ταμπλό Lancia Trevia ( 1980-1984), το οποίο ήταν γνωστό και ως Beta Trevi .
Τα Autobianchi
Μέσα στην Lancia υπήρχε το ισχυρό όνομα της Autobianchi. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε το Autobianchi Y10 ( 1985-1995) που ήταν ένα οικονομικό αυτοκίνητο πόλης με εξαιρετική αεροδυναμική, αλλά και το Α112, ένα supermini που στηρίχθηκε στην πλατφόρμα του Fiat 127.
Άξιο αναφοράς αποτελεί η Lancia Thema σε sedan και station wagon που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Turin Motor Show 1984 και βασίζονταν στην ίδια πλατφόρμα όπως η Alfa Romeo 164, Saab 9000 και Fiat Croma. Η Thema πούλησε μέχρι το 1994 350.000 αυτοκίνητα.
Από τα καλύτερα αυτοκίνητα που έβγαλε η Ιταλική εταιρία ήταν η Lancia Delta που την πρωτογνωρίσαμε στο Frankfurt Motor Show το 1979 αρχικά ως πολυτελές μικρό οικογενειακό αυτοκίνητο, ενώ αργότερα συμμετείχε με μεγάλη επιτυχία σε αγώνες rally. Έφερε πολλές επιτυχίες όχι μόνο στις πωλήσεις αλλά και στο WRC με τα 4 πρωταθλήματα οδηγών του Φιλανδού οδηγού Juha Kankkunen ( 1987-1991) αλλά και τα δύο με τον Ιταλό Miki Biasion ( 1988-1989). Εκείνη την εποχή υπήρχε τεράστιος ανταγωνισμός στο WRC και οι ταχύτητες ήταν εφάμιλλες με την F1, κάτι που ανεβάζει την αξία της Delta HF Intergrale.
Ένα μεγάλο οικογενειακό αυτοκίνητο και πολυτελές sedan ήταν το Lancia Dedra που το πρωτογνωρίσαμε το 1989, ενώ 10 χρόνια αργότερα αντικαταστάθηκε από την Lancia Lybra. Η Lybra είναι ένα κόμπακτ premium μοντέλο βασισμένη στην Alfa Romeo 156 άλλα πιο πολυτελές από εκείνη και βρέθηκε στις αγορές μέχρι το 2005.
Η δεκαετία του 1990 ήταν πολύ κρίσιμη για την ιστορία της Lancia. Το 1990 και λίγο μετά την εξαγορά της Άλφα Ρομέο από την Fiat, ο Ιταλικός κολοσσός επαναπροσδιόρισε τους στόχους για την Lancia. Το 1996 μπορεί στο Τορίνο να γιορτάστηκαν τα 90 χρόνια της εταιρίας, όμως μετά το κλείσιμο των εργοστασίων στο Chivasso το 1993 και της Autobianchi στο Desio αλλά και την απόσυρση από τις δεξιοτίμονες αγορές το 1994, τα πράγματα έγιναν χειρότερα.
Η Thema αντικαταστάθηκε το 1994 από την Lancia Kappa, ένα premium μοντέλο, που είχε κοινή πλατφόρμα με το Alfa Romeo 166 αλλά όχι ανάλογη εμπορική επιτυχία. Το Kappa το διαδέχθηκε το 2002 μια λιμουζίνα, το Thesis που πούλησε μόνο 16.000 αυτοκίνητα και θεωρήθηκε αποτυχία
Άλλα αυτοκίνητα της δεκαετίας του 1990 ήταν η Ypsilon και η Zeta, αλλά και η Nuova Delta, που αντικατέστησε την Delta Serie A. H Lancia Ypsilon είναι ένα πολυτελές supermini με ζωηρή προσωπικότητα που αντικατέστησε το Y, ενώ το Zeta είναι ένα premium van σαν το Fiat Ulysee και αποτελεί απόρροια της συνεργασίας της Fiat με την PSA.
Το μίνι MPV της Fiat το 2004 ονομάστηκε Musa και κατασκευάστηκε με βάση το Fiat Idea. Από την άλλη, η Phedra που αντικατέστησε την Zeta, εισήγαγε στην Lancia το stop and start και πούλησε 45.419 μοντέλα. Η Phedra ήταν αποτέλεσμα της συνεργασίας της PSA με την Fiat, χαρακτηρίζεται ως Eurovan, συναρμολογήθηκε στο Valecienne της Γαλλίας και αντικαταστάθηκε από το Fiat Voyager.
Από το 2009 η Fiat είχε συνεργασία με την Chrysler και τα επόμενα χρόνια τα μοντέλα της Αμερικανικής μάρκας είχαν το σήμα της Lancia στις ευρωπαϊκές αγορές, κάτι που δεν άρεσε καθόλου στους Lancisti, αφού υποβάθμιζε πλήρως την ιστορία και την φήμη της ιταλικής εταιρίας.
Μια πληθώρα εταιριών βρέθηκαν κάτω από την ομπρέλα του ομίλου FCA την τελευταία δεκαετία, με την Lancia να μην βρισκόταν στο νέο στρατηγικό σχεδιασμό της εταιρίας και να μένει μόνο το μικρό αυτοκίνητο πόλης Ypsilon με κινητήρα Euro 6. Η Lancia σταμάτησε την παραγωγή τον Φεβρουάριο του 2018 της Lancia Ypsilon και περιόρισε τις πωλήσεις της μόνο μέσα στην Ιταλική αγορά.
