Αναμφίβολα, το "Εl Clásico" ανάμεσα σε Real και Barcelona αποτελεί το δημοφιλέστερο και εμπορικότερο derby στο ευρωπαϊκό (κι όχι μόνο) ποδόσφαιρο. Ποιες είναι, ωστόσο, οι "ρίζες" της μεταξύ τους αντιπαλότητας, η οποία κρατά μέχρι τις μέρες μας; Το Debut.gr «αναλύει» το ιστορικό υπόβαθρο αλλά και την εξέλιξη της διασημότερης ποδοσφαιρικής κόντρας· μια κόντρα που δεν περιορίζεται μόνο στις "τέσσερις γραμμές" του γηπέδου.

Εδώ και πολλές δεκαετίες, το ισπανικό derby ανάμεσα στη Real Madrid και την Barcelona (το γνωστό σε όλους μας “El Clásico”) “καταφέρνει” να συγκεντρώνει τα “βλέμματα” ολόκληρου του ποδοσφαιρόφιλου πλανήτη. Δεν είναι τυχαίο, εξάλλου, ότι το εν λόγω match προσελκύει περίπου 650 εκατομμύρια τηλεθεατές σε πάνω από 185 χώρες παγκοσμίως. Ωστόσο, προτού το “El Clásico” φτάσει να έχει αυτή την τεράστια απήχηση και να γίνει, πλέον, ένα ελκυστικό εμπορευματοποιημένο προϊόν, είχαν προηγηθεί συγκεκριμένοι ιστορικοπολιτικοί παράγοντες που διαμόρφωσαν την αντιπαλότητα ανάμεσα σε “Merengues” και “Blaugrana”. Ας δούμε, λοιπόν, αναλυτικότερα τους βαθύτερους λόγους της μεταξύ τους κόντρας, τα ιστορικά γεγονότα, καθώς επίσης και το πώς αυτή η αντιπαλότητα έχει εξελιχθεί στις μέρες μας με μία, όσο το δυνατόν, σφαιρική οπτική.

ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΤΗΣ ΑΝΤΙΠΑΛΟΤΗΤΑΣ

Η κόντρα των δύο μεγαλύτερων ποδοσφαιρικών σωματείων της Ισπανίας προέκυψε παραπάνω από 100 χρόνια πριν. Ειδικότερα, η Barcelona ιδρύθηκε το 1899, η Real Madrid τρία χρόνια μετά, ενώ το πρώτο μεταξύ τους clásico έλαβε χώρα το Μάιο του 1902 (στο οποίο οι Καταλανοί αναδείχθηκαν νικητές με score 3-1). Έκτοτε, φυσικά, έχουν διεξαχθεί πάνω από 250 (!) παιχνίδια ανάμεσά στις δύο ομάδες σε όλες τις διοργανώσεις.

Σε μεγάλο βαθμό, η αντιπαλότητα που χαρακτηρίζει τη Real και την Barcelona πηγάζει από τις εθνοτικές, κοινωνικές και τοπικιστικές διαφορές των πόλεων που οι δύο ομάδες αντιπροσωπεύουν: της Μαδρίτης και της Βαρκελώνης. Από τη μία πλευρά, η πρωτεύουσα της Ισπανίας και το βασιλικό καθεστώς υπερασπίζονται την ενωμένη και αδιαίρετη Ισπανία, από την άλλη μεριά, η πρωτεύουσα της Καταλονίας και οι κάτοικοί της διεκδικούν, εδώ και χρόνια, την ανεξαρτητοποίησή τους, επικαλούμενοι πολιτισμικές, γλωσσικές κ.ά. διαφορές. Σε ό,τι έχει να κάνει με το κομμάτι του ποδοσφαίρου, η Real, έχοντας την έδρα της στη Μαδρίτη, ταυτίστηκε εξαρχής με τους συντηρητικούς, το κατεστημένο και το δικτάτορα Franco. Απεναντίας, η Barcelona αντιπροσώπευε την πλευρά των δημοκρατικών και τους ηττημένους του Ισπανικού Εμφυλίου (1936-1939). Στην πραγματικότητα, λοιπόν, η ποδοσφαιρική κόντρα αποτελούσε την αφορμή προκειμένου να “ξεσπάσει” ο βαθύς διχασμός μεταξύ Μαδριλένων και Καταλανών (ή, κατά άλλους, μεταξύ Εθνικιστών και Δημοκρατικών αντίστοιχα).

ΤΑ ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ (ΤΑΡΑΧΩΔΗ) ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, συνέβησαν διάφορα γεγονότα που αναζωπύρωσαν ή/και ενίσχυσαν την έχθρα των δύο αντιπάλων στρατοπέδων. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται οι εκατέρωθεν ωμότητες κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου, η εκτέλεση του προέδρου της Barcelona, Josep Sunyol από στρατεύματα του Franco και το αμφιλεγόμενο 11-1 της “Βασίλισσας” επί των “Blaugrana” για το Copa del Rey του 1943 (υποστηρίχθηκε πως ο Franco καθόρισε το αποτέλεσμα με άκρως αθέμιτα μέσα). Παράλληλα, το θέμα “Alfredo Di Stéfano”, τη δεκαετία του 1950, “έπαιξε” το δικό του ρόλο στη διαιώνιση της κόντρας. Ο Αργεντινός ποδοσφαιριστής, ένας από τους καλύτερους της εποχής του, αποκτήθηκε αρχικά από την Barcelona, όμως, όπως υποστηρίχθηκε, η Real Madrid τον έκανε δικό της χάρη σε ένα διάταγμα του Franco, βάσει του οποίου η Barcelona όφειλε να δανείζει συνεχώς τον Di Stéfano στη Real. Το διάταγμα αυτό εξόργισε τους Καταλανούς, οι οποίοι το απέρριψαν και παραχώρησαν τον παίκτη στη “μισητή αντίπαλο”. Στο πέρασμα των δεκαετιών, η αντιπαλότητα των δύο ομάδων (σε αγωνιστικό και εξωαγωνιστικό επίπεδο) συνέχισε να βρίσκεται στο προσκήνιο, αλλά τα πάθη καταλάγιασαν κάπως μετά το θάνατο του Franco το 1975 και την αποκατάσταση της δημοκρατίας.

   

Επιχειρώντας, σε αυτό το σημείο, μία σφαιρική προσέγγιση των παραπάνω, θα λέγαμε ότι «η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση». Από τη μία, είναι δεδομένο ότι ο δικτάτορας Franco εκμεταλλεύτηκε τη δημοτικότητα (και αργότερα τις επιτυχίες) της Real προς ίδιον όφελος και ότι ήταν πολέμιος των Καταλανών (τα ιστορικά γεγονότα το επιβεβαιώνουν άλλωστε). Από την άλλη, όμως, είναι αληθές ότι η Real, κατά τα πρώτα 14 χρόνια της δικτατορίας του Franco (1939-1953), δεν κατέκτησε κανένα πρωτάθλημα ενώ η Barcelona κατέκτησε 5. Από το 1954 μέχρι το 1975, η “Βασίλισσα” πήρε 14 πρωταθλήματα και 6 ευρωπαϊκά κύπελλα, δίχως αυτό να σημαίνει αναγκαστικά ότι ήταν το “αγαπημένο παιδί” του Franco. Σε κάθε περίπτωση, η περίοδος του Εμφυλίου και τα επακόλουθά του έδωσαν την ευκαιρία στους οπαδούς να δημιουργήσουν στο μυαλό τους την ιδανική εικόνα για την ομάδα τους. Το ζήτημα επιδέχεται, φυσικά, περαιτέρω συζήτησης και ανάλυσης, μια και καμία πλευρά δεν έχει κατ΄αποκλειστικότητα δίκιο.

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ CLASICO ΣΗΜΕΡΑ

Ερχόμενοι στον 21ο αιώνα, η αντιπαλότητα της Real με την Barcelona δεν έχει απολέσει τον παραδοσιακό της χαρακτήρα. Παρ΄όλ΄αυτά, έχει λάβει ένα αρκετά διαφορετικό νόημα σε σχέση με το παρελθόν. Με την παγκοσμιοποίηση του ποδοσφαίρου, πλέον, οι απανταχού υποστηρικτές των δύο ομάδων δεν προέρχονται απαραίτητα από συγκεκριμένες κοινωνικές τάξεις και πολιτικούς χώρους, όπως συνέβαινε παλαιότερα (πιθανόν ένα μεγάλο μέρος των υποστηρικτών του κάθε club δεν ασχολείται καν με την πολιτική). Ακόμη, οι προτιμήσεις για την κάθε ομάδα δεν διαμορφώνονται τόσο από τη γνώση της ιστορίας των ομάδων όσο, κυρίως, από τις εικόνες που τα Μ.Μ.Ε. “κατασκευάζουν” για αυτές. Για ένα μικρό παιδί, λόγου χάρη, η απάντηση στο δίλημμα “Real ή Barcelona” θα επηρεαστεί από το αν τού αρέσει περισσότερο ο Raúl, o Zidane, o Ronaldo, ο Messi, o Ronaldinho, ο Neymar κ.ο.κ. κι όχι από το αν υποστηρίζει τους Μαδριλένους ή τους Καταλανούς στο πολιτικό πεδίο.

Εκτός από αυτά, είναι προφανές ότι το περίφημο “El Clásico” έχει “υποταχθεί” στις επιταγές του θεάματος και της εμπορευματοποίησης, κάτι που αποδεικνύεται και από τα ολοένα και αυξανόμενα έσοδα των τελευταίων ετών. Σε οικονομικό και συμβολικό επίπεδο, δεν είναι τυχαίο ότι, μέχρι πρότινος, το παιχνίδι “Real-Barcelona” συνδεόταν (αν δεν ταυτιζόταν) άμεσα με το δίδυμο “Ronaldo-Messi” (μία απλή αναζήτηση στο Google το επιβεβαιώνει, όπως φαίνεται στην παραπάνω εικόνα). Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, λοιπόν, οι διαμεσολαβημένες εικόνες του (κάθε) Messi και του (κάθε) Ronaldo σχεδιάζονται έτσι, ώστε όχι μόνο να συντηρείται η προαιώνια κόντρα των δύο μεγάλων clubs (έστω και με διαφορετικό τρόπο), αλλά και να επιτυγχάνονται οι κερδοφόροι στόχοι ομάδων, επιχειρήσεων και μέσων ενημέρωσης. Κοντολογίς, το παραδοσιακό derby μεταξύ “Merengues” και “Blaugrana” έχει μετατραπεί, στις μέρες μας, σε μία αναμέτρηση οικονομικής/συμβολικής ισχύος που τη συνοδεύουν όλο και λιγότερες κοινωνικοπολιτικές αναφορές.

  

Όπως και να έχει, πάντως, το σίγουρο είναι πως η κόντρα μεταξύ των δύο ποδοσφαιρικών μεγαθηρίων δεν πρόκειται να εκλείψει, ακριβώς διότι το συγκρουσιακό στοιχείο, όσες μορφές κι αν αλλάξει, θα παραμείνει αναλλοίωτο. Είτε γνωρίζουμε το background τους είτε όχι, είτε τις αντικρίσουμε με όρους κοινωνικοπολιτικούς είτε με όρους οικονομικούς/ποδοσφαιρικούς, ξέρουμε ότι πάντα Real και Barcelona θα είναι αντίπαλες. Καλώς ή κακώς, δεν μπορούμε να τις δούμε διαφορετικά. Ή, για να το πούμε με τα λόγια του Αντώνη Καρπετόπουλου, “η ουσία είναι ότι έτσι τις θέλουμε. Ανταγωνιστικές, εχθρικές και απόμακρες”.

Οι πληροφορίες του κειμένου αντλήθηκαν από τις κάτωθι πηγές:

Πηγές εικόνων:

  • Κεντρική: Marca.com
  • Υπόλοιπες: Κάντε click πάνω στην κάθε εικόνα