Φέντερερ: Από clutch player το 2017 σε choker το 2018 (graph)

Για οποιονδήποτε άλλο τενίστα η κατάκτηση 4 τίτλων μέσα σε μία αγωνιστική περίοδο συμπεριλαμβανομένου ενός Grand Slam (σ.σ. το Αustralian Open) καθώς και η παραμονή του έστω και για λίγες εβδομάδες στην κορυφή της παγκόσμιας κατάταξης θα καθιστούσαν την χρονιά του άκρως επιτυχημένη. Αν, μάλιστα, αυτά τα επιτεύγματα πραγματοποιούνταν από κάποιον σε ηλικία 37 ετών, τότε δε θα γινόταν ούτε λόγος για το πρόσημο που θα έπρεπε να λάβει η χρονιά του. Ωστόσο, όταν μιλάμε για τον κορυφαίο τενίστα όλων των εποχών, Ρότζερ Φέντερερ, ο πήχης φτάνει σε δυσθεώρητα ύψη και ο έλεγχος των επιδόσεών του είναι πάντα πιο αυστηρός σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο συνάδελφό του.

Γι αυτό λόγο, δεν ήταν λίγοι εκείνοι συμπεριλαμβανομένου και του γράφοντος που αξιολογούν τη φετινή σεζόν ως μέτρια για τα κυβικά ενός αθλητή, όπως ο Ελβετός μαέστρος. Από άποψη τίτλων, αν εξαιρεθεί το Australian Open, o 37χρονος κινήθηκε σε ρηχά νερά, καθώς πανηγύρισε ένα 250ρι τουρνουά στη Στουτγκάρδη (στο γρασίδι) καθώς και δύο 500ρια στο Ρότερνταμ και στη Βασιλεία (σε σκληρές επιφάνειες). Ο Φέντερερ συμμετείχε στους περισσότερους τελικούς (7) σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο συνάδελφό του μέσα στο 2018 και υπέστη κάποιες σκληρές ήττες, όπως στο Σινσινάτι από τον Τζόκοβιτς και στο Ίντιαν Γουέλς από τον Χουαν Μαρτίν Ντελ Πότρο. Αντίθετα, την περσινή σεζόν είχε βελτιωμένο ρεκόρ σε τελικούς μετρώντας 7 νίκες σε 8 προσπάθειες. Ο Φέντερερ ολοκλήρωσε, επίσης, τη σεζόν με χειρότερο ρεκόρ όσον αφορά τον αριθμό σε νίκες-ήττες, καθώς το 2018 κέρδισε το 82,8% των αναμετρήσεων του (48-10) την ώρα που το αντίστοιχο ποσοστό του την περσινή περίοδο έφτανε το 91,2% (52-5).

Ποια ήταν, όμως, η ειδοποιός διαφορά στο φετινό παιχνίδι του Φέντερερ που τον έκανε να μοιάζει σαφώς πιο γήινος σε σχέση με την περσινή σεζόν στο Τour; Αυτή εντοπίζεται στις αντιδράσεις του Ελβετού στις λεγόμενες “κρίσιμες στιγμές” μίας αναμέτρησης. Σύμφωνα με τα στατιστικά που θα παρατεθούν, ο 37χρονος τενίστας δε μπόρεσε να διατηρήσει τη ψυχραιμία του υπό συνθήκες πίεσης με την ίδια συχνότητα που το πετύχαινε αυτό μέσα στο 2017. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην παθητική στάση που υιοθετούσε κατά τη διάρκεια ενός ράλι που διαδραματιζόταν στα πιο κρίσιμα στάδια του παιχνιδιού. Σε αντίθεση, δηλαδή, με τις επιθετικές επιστροφές και τα μεγάλα σερβίς που έβγαζε την περσινή χρονιά, ο Φέντερερ επέλεγε φέτος πιο συντηρητικά χτυπήματα στα χρονικά σημεία που “έκαιγε” η μπάλα, κάτι που δεν τον δικαίωσε, βλέποντας τη μεγάλη εικόνα.

Κατά συνέπεια οι φετινοί αριθμοί του είναι πεσμένοι σε όλες τις κατηγορίες που αφορούν καταστάσεις πίεσης σε σχέση με την περσινή αγωνιστική περίοδο. Συγκεκριμένα, μέσα στο 2018 ο Φέντερερ κέρδισε 11 από τα 16 παιχνίδια (68,8%) που οδηγήθηκαν σε καθοριστικό σετ την ώρα που το 2017 κέρδισε 13/16 (81,3%). Από τα 5 παιχνίδια που ηττήθηκε σε καθοριστικό σετ πιο επώδυνο για τη ψυχολογία του αποδείχθηκε το ματς που έχασε από τον Ντελ Πότρο στην Καλiφόρνια ενώ είχε τρία Championsip Point καθώς και η ήττα από τον Κέβιν Άντερσον στο Wimbledon ενώ κέρδισε με 2-0 σετ και είχε φτάσει σε match point. Ο τρόπος που απώλεσε τη νίκη σε αυτές τις δύο περιπτώσεις επηρέασαν σημαντικά τη αυτοπεποίθησή του και τη λήψη των αποφάσεων του στο υπόλοιπο της χρονιάς.

Ένας ακόμα σημαντικός τομέας στον οποίο ο Φέντερερ υστέρησε φέτος σε σχέση με πέρυσι ήταν στα Tiebreaks. Ειδικότερα, μέσα στο 2018, σε αυτά τα μικρά παιχνίδια 7 πόντων ο Φέντερερ κατόρθωσε να βγει νικητής στο 61% των περιπτώσεων (19-12) ενώ πέρυσι χαμογελούσε στο 70% των tiebreak που έπαιζε (21-9). Τα tiebreak που πόνεσαν, όμως, πολύ περισσότερο τον Ελβετό ήταν αυτά που διαδραματίστηκαν στο καθοριστικό 3ο σετ. Ειδικότερα, τη φετινή χρονιά, ο Φέντερερ κέρδισε μόλις 2 από τα 5 καθοριστικά tiebreak που έπαιξε ενώ το 2017 είχε κερδίσει τα 2 από τα 3. Οι Ντελ Πότρο, Κοκκινάκης και Τζόκοβιτς στο Ίντιαν Γουέλς, το Μαϊάμι και το Σινσινάτι ήταν αυτοί που αποκαρδίωσαν τον κάτοχο 20 Major, δίνοντας ένα γερό χτύπημα στη ψυχολογία του.

Όσον αφορά τις αναμετρήσεις που οδηγήθηκαν σε πέμπτο σετ τη φετινή χρονιά, το δείγμα είναι μικρό. Ειδικότερα, τη μία φορά χαμογέλασε κερδίζοντας στον τελικό της Αυστραλίας τον Μάριν Τσίλιτς και τη δεύτερη φορά έφυγε με σκυφτό το κεφάλι από τα χέρια του Κέβιν Άντερσον στα προημιτελικά του Wimbledon. Ενδεικτικό, πάντως, της εξαιρετικής διαχείρισης καταστάσεων πίεσης το 2017 είναι το γεγονός ότι ο Φέντερερ είχε πανηγυρίσει και στις 5 περιπτώσεις που είχε οδηγηθεί σε 5ο σετ σε Grand Slam, με τη νίκη επί του Ράφα Ναδάλ στον περσινό τελικό της Αυστραλίας να ξεχωρίζει.

Ένα τελευταίο στατιστικό που αναδεικνύει τη φετινή ανεπάρκεια του Φέντερερ να “κλείσει” τα παιχνίδια που βρίσκονταν σε τεντωμένο σχοινί ήταν το ρεκόρ του μετά την απώλεια του πρώτου σετ. Ειδικότερα, την περσινή χρονιά ο Ελβετός βρήκε τη δύναμη να ανατρέψει την εις βάρος του κατάσταση στα 7 από τα 9 παιχνίδια (77,8%) που βρέθηκε να χάνει το πρώτο σετ. Αντίθετα, φέτος κατόρθωσε να πετύχει κάτι αντίστοιχο μόνο 5 από τις 12 φορές (41,7%) που βρέθηκε σε τόσο δυσμενή θέση.

Επομένως, γίνεται σαφές ότι το 2018, ο Φέντερερ έπαψε να είναι ο παίκτης των μεγάλων στιγμών. Ο παίκτης, δηλαδή, που οι Αμερικάνοι αποκαλούν “clutch”, επειδή έχει την ικανότητα σε στιγμές μεγάλης πίεσης να ανταποκριθεί και να βγάλει τον καλύτερό του εαυτό. Για τη φετινή χρονιά, μάλιστα, πιο πολύ ταιριάζει στον Φέντερερ ο αμερικάνικος χαρακτηρισμός “choker”. Όπως λέει και η λέξη, ο κάτοχος 20 Major σε πολλαπλές περιπτώσεις μέσα στη σεζόν “πνιγόταν”, με αποτέλεσμα να γκρεμίζει στο τέλος ό,τι έιχε χτίσει με τόσο κόπο.

Αυτή η έλλειψη πνευματικής δύναμης σε σχέση με το 2017, πάντως, μπορεί να εξηγηθεί αγωνιστικά. Ειδικότερα, από το πρώτο τουρνουά του 2018, ο Ελβετός έμοιαζε να παίζει λιγότερα επιθετικά σε σχέση με την προηγούμενη σεζόν περιμένοντας πολλές φορές το λάθος του αντιπάλου του. Το συγκεκριμένο του πλάνο αρχικά δικαιώθηκε με την κατάκτηση του Australian Open. Ωστόσο, η εγκατάλειψη της άκρως επιθετική του φιλοσοφίας κόστισε στον Ελβετό μακροπρόθεσμα, με το αρχή του κακού να γίνεται στον τελικό του Ιντιαν Γουέλς με αντίπαλο τον Ντελ Πότρο. Σε αυτόν τον αγώνα, ο Φέντερερ παρέμεινε πιστός σε ένα συντηρητικό πλάνο παιχνιδιου και παρόλο που έφτασε σε τριπλό match point, ηττήθηκε από τον Πύργο του Ταντίλ.

Έκτοτε, ο Φέντερερ υιοθετούσε μία παθητική στάση στα παιχνίδια του με ολοένα και μεγαλύτερη συχνότητα, κάτι που σε συνδυασμό που με την προχωρημένη τενιστική του ηλικία τον οδήγησε σε ράλι αυξημένης διάρκειας και κατ΄επέκταση στην απώλεια περισσότερων πόντων. Όλα αυτά οδήγησαν σε ήττες, ο οποίες προκάλεσαν ζημιά στην αυτοπεποίθησή του. Με τη ψυχολογία σε χαλημά επίπεδα, λοιπόν, έγινε ακόμα πιο δύσκολο για εκείνον να “πάει” για τις γραμμές επιχειρώντας επιθετικές επιστροφές, ένα χτύπημα σήμα κατατεθέν για εκείνον το 2017.

Έχοντας αυτά υπ΄όψιν, πάντως θα ήταν άστοχο να πούμε ότι η φετινή χρονιά ήταν αποτυχημένη για τον 37χρονο Φέντερερ. Εξάλλου, επανήλθε στο νούμερο 1, έφτασε τα 20 Major και τους 99 τίτλους και θεωρείται βέβαιο ότι του χρόνου θα γράψει ιστορία στρογγυλοποιώντας το συγκεκριμένο νούμερο.